Abstract:
هدف: هدف اصلی این مقاله آن است که مدلی طراحی کند که طی آن، کتابها طوری در قفسههای کتابخانه چیده شود که با توجه به شباهت موضوعی کتابها و فاصله قفسهی کتابها از هم، حرکت کلیه مراجعان در مجموعه کتابخانه کمینه شود و محدودیتهای مربوط به تعداد هر نوع کتاب و حجم قفسهها لحاظ گردد. روش: مساله چیدمان کتاب یک موضوع بهینهسازی مکانی با فضای جستجوی وسیع است که به دلیل تنوع بسیار بالای حالات چیدمان امکان حل آن توسط روشهای قطعی و ریاضی وجود ندارد. موضوع این تحقیق، حل این مساله با استفاده از الگوریتم بهینهسازی فاخته است. یافتهها: الگوریتم فاخته برای این مساله ۳۵۰ بار اجرا شده است. با توجه به صحت و دقت بالای الگوریتم، جوابهای قابل قبولی به دست آمده است. نتایج محاسبات نشان میدهد که الگوریتم مناسبی برای مساله تخصیص بهینه فضای کتابخانه به انواع کتاب است. اصالت/ارزش: مساله چیدمان کتابها در یک کتابخانه موضوعی پیچیده است و تاثیر زیادی در دسترسی و راحتی استفاده از کتابها را دارد. ارزش این مقاله در ارائه روشی برای بهینهسازی چیدمان است.</div>
Machine summary:
روش :مسأله چیدمان کتاب یک موضوع بهینه سازی مکانی با فضای جسـتجوی وسـیع اسـت کـه بـه دلیل تنوع بسیار بالای حـالات چیـدمان امکـان حـل آن توسـط روش هـای قطعـی و ریاضـی وجـود نـدارد.
مسـأله ای کـه در چیدمان کتابخانه وجود دارد این است که چگونه کتاب های یک کتابخانه را در قفسـه هـا بچینـیم تا مراجعان مختلف با علاقه های گوناگون در کمترین زمان به آنها دسترسی پیدا کند.
مثلا کتاب هایی که اهمیت بیشتری برای مراجعـان دارنـد بهتر است نزدیک تر به درب ورودی کتابخانه قرار داشته باشند چون بایـد دسترسـی بـه آن آسـان باشدو همچنین از ازدحام مراجعه کننده و هدر رفتن زمان جلوگیری گردد.
این چیدمان لزوما چیدمان بهینه نیسـت چـون کتابـدار محـدودیت هـای فضـای کتابخانه ، فضای قفسه ها، فاصلۀ بین قفسه ها،اهمیت کتاب ها برای مراجعان ،ابعاد کتابخانـه ، حجـم قفسه هاو غیره رابه طور کامل در نظر نگرفته است .
معمولا برای حـل مسـائل بهینـه سـازی بـا فضای جستجوی وسیع و توابع بهینگی و شـروط پیچیـده ، بـه جـای روش هـای قطعـی ریاضـی از الگوریتم های فرا ابتکاری استفاده می شود.
هدف اصلی در چیدمان کتابخانه آن است کـه کتـاب هـا را طـوری در قفسـه هـای کتابخانـه بچینیم که با توجه به شباهت موضوعی کتاب هـاو فاصـلۀ قفسـۀ کتـاب هـا از هـم ، حرکـت کلیـۀ مشتری هادر مجموعۀ کتابخانه کمینه شودومحدودیت های مربـوط بـه تعـدادهـر نـوع کتـاب و حجم قفسه ها لحاظ گردد.
در نتیجه این سه فـاکتور (فاصلۀ قفسه ها، اهمیت کتاب برای مراجعان و شـباهت موضـوعی کتـاب هـا) قابـل تغییـر اسـت و باعث می شود که بهترین چیدمان برای کتابخانه های مختلـف ، متغیـر باشـد.