Abstract:
بررسی پژوهشهای مختلف نشان میدهد؛ موضوع مهاجرت به ویژه مهاجرت از روستا به شهر و توسعهپایدار روستایی به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته، اما مهاجرپذیری روستاها و ارتباط آن با مباحث پایداری خصوصا پایداری اجتماعی، کمتر مورد توجه پژوهشگران بوده است. هدف از این تحقیق بررسی نقش مهاجرپذیری روستاهای پیرامون کلانشهری در پایداری یا ناپایداری اجتماعی این روستاها میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی– تحلیلی با تأکید بر پیمایش میدانی و تکمیل پرسشنامه محقق ساخته بوده و جامعه آماری شامل 92 روستایی است که طی چند دهه گذشته در منطقه کلانشهری تهران مهاجرپذیری را تجربه کردهاند و نمونه آماری شامل 18 روستا بر اساس معیارهای، نرخ رشد بالای سه درصد، روستاهای بالای 50 خانوار، موقعیت طبیعی (کوهستانی و دشتی) و فاصله از کلانشهر تهران انتخاب شد. اطلاعات جمعآوری شده با استفاده از نرمافزار آماریSPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد؛ سطح تحصیلات نسبتا پایین، جوانی جمعیت، اشتغال غالب در بخشهای غیررسمی و نسبت بالای اجارهنشینی در بین ساکنین مهاجر، در روستاهای مهاجرپذیر، ناپایداریاجتماعی روستاهای پیرامون کلانشهری تهران را به تصویر میکشد. بعد از محاسبهآمارهها و با مبنا قراردادن طبقهبندی پرسکات آلن، روستاهای مهاجرپذیر پیرامون کلانشهر تهران، از نظر پایداریاجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. وضعیت سطوح پایداری روستاها مورد مطالعه؛ 22 درصد دارای پایداری خوب، 16 درصد پایداری متوسط، 27 درصد پایداری ضعیف و 11 درصد دارای ناپایداری هستند. بنابراین؛ قریب به 55 درصد از روستاهای مورد بررسی در بعد اجتماعی از حد متوسط به سمت ناپایداری گرایش دارد. همچنین با توجه به جدول پرسکات آلن وضعیت پایداری شاخصهای توسعهپایدار اجتماعی در شاخصهای امنیت اجتماعی، همبستگی اجتماعی و تعلق مکانی قابل قبول و یا تقریبا پایدار بوده و مسائل اجتماعی و عدالت اجتماعی در وضعیت خوب یا پایدار و شاخصهای مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی در وضعیت بد یا ناپایدار واقع شدهاند.
Machine summary:
"١. ٢٠ صص ٨٤- ٧١ مهاجرپذیری و توسعه پایدار اجتماعی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای مهاجرپذیر منطقه کلانشهری تهران ) 1 محمدرضا رضوانی: استاد و عضو قطب برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران سیدحسن مطیعی لنگرودی: استاد و عضو قطب برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران مهدی پورطاهری: دانشیار و عضو قطب برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران فاطمه عزیزی ٢: دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران چکیده بررسی پژوهش های مختلف نشان میدهد؛ موضوع مهاجرت به ویژه مهاجرت از روستا به شهر و توسعه پایدار روستایی به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته ، اما مهاجرپذیری روستاها و ارتباط آن با مباحث پایداری خصوصا پایداری اجتماعی، کمتر مورد توجه پژوهشگران بوده است .
پورطاهری و همکاران (١٣٨٨) در مطالعه ای که با عنوان «سنجش و اولویت بندی اجتماعی در مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک رتبه بندی بر اساس تشابه به حل ایده آل فازی بخش مرکزی شهرستان خدابنده » انجام داده اند؛ نتیجه گرفته اند که ؛ جامعه روستایی تحت تأثیر روند و سیاست هایدهه های اخیر دچار تحولات گسترده ای شده و شواهد نشان میدهد؛ حرکت روستاها به سمت ناپایداری و به ویژه ناپایداری اجتماعی است ؛ این پژوهشگران ضمن تبیین مفهوم پایداری اجتماعی، الگویی در جهت شاخص سازی پایداری اجتماعی با رویکرد شاخص های کیفی و ذهنی ارائه کرده اند."