Abstract:
در این مقاله، ابتدا مروری بر شکل گیری مقوله رفاه اجتماعی در اروپا صورت می گیرد و چگونگی شکل گیری اولین سیاست های رفاهی و بیمه های اجتماعی بررسی می شود. همچنین نشان داده می شود که وقایع اجتماعی ناشی از صنعتی شدن و شهرنشینی در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، موجب شکل گیری سیاست های رفاه اجتماعی و دولت رفاهی شده است. در ایران نیز یازده منبع به عنوان زمینه های ایجاد رویکردهای رفاهی و انگاشتی خاص، از سیاست های رفاهی معرفی می شوند: سنت های اجتماعی همیاری، سنت های دینی، ارزش های انقلاب مشروطیت، سیاست های اجتماعی دولت های پس از انقلاب مشروطیت، انگاشت ها و رویکردهای ناشی از انقلاب اسلامی ایران، مفاد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دیدگاه ها و گرایش های اجتماعی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سیاست های دولت های پس از انقلاب، برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی- اجتماعی پس از انقلاب اسلامی ایران، دانشگاه ها و روشنفکران در جامعه ایران و ظرفیت های قانونی ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی. درنهایت، درباره ظرفیت های قانونی ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی بحث می شود. این مقاله قانون ساختار را به عنوان نتیجه و محصول دربرگیرنده همه منابع یازده گانه رفاه اجتماعی در ایران، معرفی و فراز و فرودهای رفاه اجتماعی کنونی ایران را ناشی از اجراشدن یا نشدن مفاد آن قلمداد می کند.
The paper، first، reviews the development of social welfare issue and then investigates how primary welfare policy and social insurance has been formulated and accepted in Europe. It is argued that social events which caused by industrialization and urbanization led to formation of social welfare and welfare state. Eleven resources، in Iran، have been known as welfare approaches and produced special concept of welfare polices: social cooperation traditions، religious traditions، constitutional revolution values، social policies of post constitutional revolution`s states، concepts and approaches caused by Islamic revolution، content of the Constitution of the Islamic Republic of Iran، views and trends of Islamic consultative assembly representatives، post Islamic Revolution states policy، Five-Year economic and social Development Plans at post Islamic revolution periods and legal capacity and capability of Law on the comprehensive welfare and social security organizational structure. This paper attempts to introduce outputs and results of mentioned resources and explains fall and rise of social welfare in Iran due to not implementing the content of the related law.
Machine summary:
در ايران نيز يازده منبع به عنوان زمينه هاي ايجاد رويکردهاي رفاهي و انگاشتي خاص ، از سياست هاي رفاهي معرفي مي شوند: سنت هاي اجتماعي همياري ، سنت هاي ديني ، ارزش هاي انقلاب مشروطيت ، سياست هاي اجتماعي دولت هاي پس از انقلاب مشروطيت ، انگاشت ها و رويکردهاي ناشي از انقلاب اسلامي ايران ، مفاد قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران ، ديدگاه ها و گرايش هاي اجتماعي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي ، سياست هاي دولت هاي پس از انقلاب ، برنامه هاي پنج سالۀ توسعۀ اقتصادي - اجتماعي پس از انقلاب اسلامي ايران ، دانشگاه ها و روشنفکران در جامعۀ ايران و ظرفيت هاي قانوني ساختار نظام جامع رفاه و تأمين اجتماعي .
اجراي برنامۀ پنج سالۀ پنجم توسعه در پي افزايش قيمت نفت ، يکي از بلندپروازانه ترين و غيرواقعي ترين برنامه هاي قبل از انقلاب بود و علي رغم ايجاد رشد اقتصادي بالا، زمينۀ شکاف طبقاتي ، فقر و نابرابري را در جامعۀ ايران فراهم ساخت ؛ به طوري که براساس گزارش بانک جهاني ، ٤٠ درصد از خانوارهاي ايراني زير خط فقر مطلق درآمدند و حتي تناسب ظرفيت هاي زيربنايي با ميزان رشد اقتصادي و نبود آمادگي براي پيامدهاي آن ، موجب خاموشي برق در شهرهاي ايران شد که يکي از نارضايتي هاي مردم در سال هاي آخر رژيم شاه را به وجود آورد (به نقل از: مجيدي ١٣٨٠؛ کارشناس ، ١٣٨٢؛ بالوين ، ١٩٨٧).