Abstract:
اهداف : یکی از مهم ترین چالش های کشاورزی ایجاد درآمدی پایدار از طریق تطبیق هرچـه بیشـتر الگوهای کشت و قابلیت تولید سودآور بـا محـدودیت هـای محیطـی بـرای تضـمین پایـداری در درازمــدت اســت . طــی دو دهــه اخیــر کشــاورزان بخــش مرکــزی شهرســتان ســبزوار بــه دلیــل محدودیت های اقلیمی اقدام به تغییر الگوی کشت از غلات و پنبـه بـه پسـته نمـوده انـد، پـژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی کاشت پسته بر پسته کاران انجام پذیرفته است . روش : روش تحقیق توصیفیتحلیلی با رویکرد مقایسه ای می باشد. جامعه آماری تحقیـق ٦ روسـتا در بخش مرکزی شهرستان سبزوار با ١٣١ بهره بردار پسته است . واحـد تحلیـل سرپرسـتان خـانوار بهره بردار پسته است . اثرات در دو بعد اقتصادی با ١٧ گویه و اجتمـاعی بـا ١٢ گویـه بـا اسـتفاده از طیف لیکرت در دو برهه زمانی قبل و پس از پسته کاری بررسـی مـیشـود. آلفـای کرونبـاخ ٠/٧٨ بیانگر پایایی مطلوب پرسشنامه است . یافته ها/نتایج : نتایج حاصل از آزمون ویلکاکسون بیانگر وجود تفاوت معنادار بین شـرایط اقتصـادی و اجتماعی قبل و بعد از کشت پسته است به طوری کـه میـانگین وضـعیت اقتصـادی و اجتمـاعی به ترتیـب قبـل از کاشـت پسـته ١/٨٦ و ٢/٠٥ و بعـد از کاشـت پسـته ٣/٠٣ و ٣/٢٥ بـوده اسـت . همچنین میانگین مجموع اثرات اقتصادی و اجتماعی قبل از کاشت پسته ٢ و پس از کاشـت پسـته ٣/٣ محاسبه شده است .
Machine summary:
"زارع زین آبادی (١٣٨٠) در پایان نامۀ خود با عنـوان «اثـرات اجتمـاعی-اقتصـادی کشـت پسـته در توسعۀ روستایی بخش مرکزی دهستان کشکویه شهرستان رفسنجان » به این نتیجه دسـت یافتـه اسـت که کاشت پسته در افزایش درآمد، بالارفتن سطح رفاه عمومی، بهسازی محیط فیزیکـی روسـتا، ایجـاد فرصت های شغلی و در نتیجه اشتغال زایی و جلوگیری از مهاجرت به شـهر و مهاجرپـذیربودن منطقـه مؤوثر بوده است .
شهرستان سبزوار با قرار گرفتن در ناحیۀ گرم و خشک اسـتان (بارنـدگی متوسـط سـالیانۀ ١٨٨/٦ میلیمتر) دارای ٧٧٣٠٢ هزار نفر جمعیت روستایی و بیش از ٥٠٠٠٠ خانوار بهره بردار کشـاورز (مرکـز آمار ایران ، ١٣٩٠) است که از لحاظ اشتغال در بخش کشاورزی همـواره بـا محـدودیت هـای طبیعـی مواجه بوده و از این روی کشاورزان همواره دست به تغییر الگوی کشت خود زده اند، به طوری کـه در مقاطعی کشت محصولات جالیزی و پس از آن کشت زیـره و غـلات و هـم اکنـون کاشـت پسـته از جمله راهکارهای سازگاری با محدودیت های اقلیمی منطقه اسـت .
با توجه پژوهش های انجـام شـده ، کاشـت پسته در رونق اقتصاد روستایی و به طبـع آن افـزایش درآمـد، افـزایش نقـدینگی، افـزایش اشـتغال در بخش باغداری و صنایع وابسته به آن ، کاهش مهـاجرت و در نهایـت قـرار گـرفتن در مسـیر توسـعۀ روستایی مؤثر بوده است ، اما باید به این امر توجه داشت که سوددهی بالای اقتصـادی محصـول پسـته هر روزه کشاورزان زیادی را ترغیب به کاشت این محصول می کند، ادامه این روند می توانـد در مـدتی نه چندان طولانی از لحاظ اکولوژیکی مشکلاتی همچون کاهش سطح آب های زیرزمینـی، شورشـدن بیش از حد آب های زیرزمینی، افزایش شوری خاک، فرسایش خاک، عدم باروری خاک، بیابـان زایـی، خشک شدن چاه های عمیق را برای کشاورزی منطقه در پی داشته باشد؛ لذا توجه و آگاهی نسـبت بـه موضوعات اکولوژیکی برای داشتن کشاورزی پایدار رکن اساسی در داشتن معیشتی پایـدار در منـاطق روستایی برای رسیدن به توسعه به شمار می رود."