Abstract:
روند توسعه تابعی از عوامل اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی درونی و بیرونی هر جامعه ای است. از آنجا که نمود عینی ساختارهای بخش کشاورزی در هر جامعه روستایی مبتنی بر نظامهای بهرهبرداری آن جامعه شکل می گیرد، لذا تغییرات آن در ساختارهای کشاورزی نیز تاثیرگذار خواهد بود. امروزه تهیه مواد غذایی و تولید محصولات کشاورزی بــرای تامین نیازهای غذایی جمعیت هر دم رو به افزایش، و تامین امنیت غذایی، از الـزامات توسعه پایــدار بهشمار میآید، و این رسالت اغلب به عهده جامعه روستایی است. از این رو شناخت دقیق نظامهای بهرهبرداری می تواند نقش تعیینکنندهای در توسعه پایدار روستایی داشته باشد. بنابراین تاکید بر تحقیق در نظامهای بهرهبرداری کشاورزی خانوادگی، بهویژه پس از اجرای اصلاحات ارضی که در ایران بروز یافته اند، از ارکان اصلی مطالعه توسعه پایدار نواحی روستایی کشور بهشمار میآید. براین اساس مقاله حاضر، به تحلیل نقش نظام بهره برداری خانوادگی در توسعه پایدار روستاهای شهرستان قیروکارزین در استان فارس می پردازد. در این مطالعه ابتدا کلیه روستا های شهرستان که کشاورزی (زراعت) در آنها رایج بوده، با استفاده از شاخص های مرسوم توسعه، طبقه بندی گردیده و سپس روستاهای مورد مطالعه از طریق نمونه گیری انتخاب شده اند. برای تعیین نقش نظام بهرهبرداری خانوادگی در توسعه پایدار روستایی نیز ابتدا با مقایسه شاخص های مربوط به نظامهای بهرهبرداری کشاورزی، توسعه روستایی و توسعه پایدار، شاخص های مشترک استخراج شدند و از بین آنها سه شاخص امنیت غذایی، مشارکت و استفاده از نهادههای بومی ملاک عمل قرار گرفت. سپس علاوه بر داده های موجود در سرشماری های عمومی، برخی از اقلام اطلاعاتی از طریق مطالعه میدانی و تکمیل پرسشنامه گردآوری شدند و در نهایت با استفاده از روشهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که نظام بهرهبرداری خانوادگی ارتباط مستقیمی با توسعه پایدار روستایی دارد و میتواند در توسعه پایدار روستایی شهرستان قیر و کارزین نقش مؤثری داشته باشد.
Machine summary:
"در زمینه توسعه کشاورزی و توسعه روستایی مطالعات زیادی انجام گرفته که عمدتا به صورت مجرد و از دیدگاهتکبعدی به این موضوعات پرداختهاند،و در واقع نقش و تأثیر نظامهای بهرهبرداری کشاورزی در توسعه پایدار روستاییدر تحقیقات انجام شده کمتر مورد توجه بوده است.
ازاینرو با توجه به غالب بودن نظام یاده شده در روستاهای شهرستانقیروکارزین(جهاد کشاورزی،1387،12)،تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که:"نقش این نوع نظامبهرهبرداری کشاورزی در توسعه پایدار روستایی محدوده مطالعه شده(شهرستان قیروکارزین)چیست؟" مبانی نظری مراد از نظام بهرهبرداری سازمانی اجتماعی(اقتصادی و فنی)مرکب از عناصری به هم پیوسته است که با هویت ومدیریتی واحد و در چارچوب شرایط اجتماعی،اقتصادی و طبیعی محیط خود امکان تولید محصولات کشاورزی را فراهمسازد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)براساس اطلاعات جداول مربوط،با توجه به سطح زیر کشت و تولیدات کشاورزی نوعی همسویی بین میزان تولیدو درآمد وجود دارد که مشاهدات میدانی و استفاده از یافتههای پرسشنامه نشان میدهد افزایش سطح زیر کشت وبهرهگیری از روشهای امروزین کشاورزی بدون آسیب رساندن به محیط زیست شرایط مناسبی را برای روستاییان فراهمآورده و افزون بر افزایش درآمد،تا حدودی از مهاجرتهای بیرویه و بایر شدن و یا راکد ماندن زمینهای کشاورزیجلوگیری کرده است.
با توجه به محوری بودن کشاورزی در حیات اقتصادی روستاهای مورد مطالعه و ارتباط مستقیم آن با عواملاقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی سکونتگاههای روستایی،برای تعیین نقش نظام بهرهبرداری خانوادگی در توسعهپایدار روستایی ابتدا شاخصهای مشترک توسعه نظامهای بهرهبرداری کشاورزی،توسعه روستایی و توسعه پایدار بررسیگردید و از بین آنها سه شاخص امنیت غذایی،مشارکت و استفاده از نهادههای بومی و CE آب و خاک استخراج شد ومورد استفاده قرار گرفت.
ytisrevinU gnikeP,anihC nA:tnempoleveD laruR dna ygrenE elbaweneR,erutlucirgA elbaniatsuS,6002,."