Abstract:
جهانی که در آن زندگی میکنیم، نسبت به گذشته خطرناکتر شده است و با این روند و بهدلیل وجود برخی از نیازهای انسانی و زیادهخواهیهای وی، تضعیف نقش دین در مسائل مختلف، پیشرفت علم و فنآوری و رفاه و قدرتطلبی با بحرانها و مخاطرات زیادی، همانند انفجار جمعیت، تخریب محیط زیست، منابع و نابرابری روزافزون بین فقیر و غنی روبهرو خواهد شد. بشر امروز با بیماریهای کشنده و خطرناکی روبهروست که ناشی از تغییر در ژنتیک و دستکاری در طبیعت است. تغییرات آبوهوایی ناشی از علل انسانی و بسیاری از پیامدهای منفی ناشی از رابطهی انسان و محیط، از رهیافت ژئوپلیتیک محیط زیست قابل بررسی است. برخی از این موارد حتی از سوی قدرتهای مختلف بهعنوان یک اسلحه در جهت مقابله با دشمن استفاده میشود که از آن بهنام جنگ اکولوژیک یا در مورد بیماریها، جنگ بیولوژیک نام برده میشود؛ جنگ برسر منابع کمیاب نیز، بهویژه در مناطق بحرانی وجود دارد؛ برخیها از ایجاد جنگها برای آب در مناطق خشکی همانند خاورمیانه بحث میکنند. تمامی مواردی که بهعنوان مخاطره مطرح میشود، زمینهی اختلال در زندگی انسان که موجودی تنها در این هستی بوده را فراهم کرده است. انسان در این سیارهی خاکی و در کیهان تنهاست و هیچ موجود دیگری نمیتواند به آنان در رفع مشکلات عظیمی که بخش زیادی از آن، بهدست خود وی ایجاد شده کمک کنند. این مقاله به مسائل و مشکلات محیطی با رهیافت مخاطرات انسانی توجه میکند و معتقد به افزایش مخاطرات در آینده است. این پژوهش ماهیتی توصیفی ـ تحلیلی داشته و با نگاهی آیندهپژوهی به مخاطرات جهانی مینگرد.
Machine summary:
"176-157 مخاطرات انسانی:تهدیدهای امنیتی ناشی از تقابل انسان و محیط محمد رئوف حیدریفر{o*o}-استادیار گروه جغرافیای سیاسی،دانشگاه پیامنور پذیرش مقاله:1390/11/10 تأیید نهایی 1390/12/17 چکیده {IBجهانی که در آن زندگی میکنیم،نسبت به گذشته خطرناکتر شده است و با این روند و به دلیلوجود برخی از نیازهای انسانی و زیادهخواهیهای وی،تضعیف نقش دین در مسائل مختلف،پیشرفت علم و فنآوری و رفاه و قدرتطلبی با بحرانها و مخاطرات زیادی،همانند انفجارجمعیت،تخریب محیط زیست،منابع و نابرابری روزافزون بین فقیر و غنی روبهرو خواهد شد.
برخی از این موارد حتی از سوی قدرتهای مختلف به عنوان یک اسلحه در جهت مقابله بادشمن استفاده میشود که از آن به نام جنگ اکولوژیک یا در مورد بیماریها،جنگ بیولوژیکنام برده میشود؛جنگ بر سر منابع کمیاب نیز،بهویژه در مناطق بحرانی وجود دارد؛برخیها ازایجاد جنگها برای آب در مناطق خشکی همانند خاورمیانه بحث میکنند.
مبانی نظریژئوپلیتیک محیط زیست پس از پایان جنگ سرد و سقوط شوروی سابق،تغییری در رابطه با مفهوم امنیت باتوجه به سایر تهدیدهای ژئوپلیتیکیبه وجود آمده است؛به صورت مداوم از پدیدهها و جریانهایی صحبت شده که شکلدهندهی تهدیدهایی برای امنیتجوامع بوده است؛نگرانیها در مورد امنیت محیطی و درگیریهای در مورد منابع،زمینهی ایجاد ادبیات علمی وسیع،انفجاربحثهای سیاسی و جذب افکار عمومی را در این خصوص به وجود آورده است )2:7002,raeL'O( .
به علاوه،حکومتها و گروههای تروریستی وجود دارند که به صورت علمی به پیشرفت روشهای خطرناکبیولوژیک کمک کرده و ازاینروشها به عنوان سلاح علیه کشورهای دیگر استفاده میکنند و جنگ بیولوژیک را به وجودمیآورند 712:6002,rekcuT( &%08123EJPG081G% بنابراین باتوجه به اهمیت بنیادهای زیستی،منابع و سرمایههای طبیعی و انسانی و ضرورت حفظ تعادلهایاکولوژیک در توسعهی پایدار و ارتباط تنگاتنگ آن با مسائل امنیتی،سیاسی و رقابت و ستیز گروههای انسانی و بازیگرانسیاسی،بهویژه دولتها،به نظر میرسد این گرایش در ژئوپلیتیک با نام"ژئوپلیتیک زیستمحیطی{o1o}"بیش از پیشدر تاریخ جدید آشکار و روشن است."