Abstract:
کمیکردن الگوی سیمای سرزمین شهری برای ارزیابی و پایش کارکردهای اقتصادی ـ اجتماعی و زیستمحیطی شهری ضرورت دارد. در این مطالعه از ترکیب روش تحلیل گرادیان و متریکهای سیمای سرزمین، برای کمیکردن الگوی سیمای سرزمین شهر اصفهان استفاده شده است. بدین منظور نقشهی کاربری اراضی سال 1386 در شش طبقهی انسان ساخت، کشاورزی، فضای سبز، بایر، جاده و رودخانه تهیه شد. برای انجام تحلیل گرادیان دو ترانسکت در جهت شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب با عبور از مرکز شهر، هدایت شد. برای محاسبهی متریک ها در طول ترانسکت ها از روش پنجرهی متحرک استفاده شد و متریک ها در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین کمی شدند. در کل، در سطح کل سیمای سرزمین شهر اصفهان، بیشترین درصد کلاس و تراکم لکه و نمایهی بزرگترین اندازهی لکه مربوط به اراضی کشاورزی است و میانگین اندازهی لکهی اراضی بایر و مرتع بیشترین مقدار است. در طول ترانسکت ها علاوهبر تغییر انواع کاربری ها، تغییر در مقادیر متریک های مختلف نیز مشاهده شد. متریک تراکم لکه و تراکم حاشیه بهسمت مرکز شهر افزایش یافت. به طور کلی نتایج حاصل نشان داد، میانگین اندازهی لکه در حواشی ترانسکت بیشتر است و بهعکس تراکم لکه و تراکم حاشیه در مرکز شهر مقادیر بیشتری دارد. از این نتایج میتوان چنین برداشت کرد که مقادیر تراکم لکه و تراکم حاشیه با توسعهی شهری افزایش یافته است. این مطالعه نشان داد در طول ترانسکت ها علاوهبر تغییرات کاربری ها، شکل و تراکم لکه ها نیز تغییر کرده است و روند این تغییرات در دو ترانسکت از هم متفاوت است.
Machine summary:
"در این مطالعه از ترکیب روش تحلیل گرادیان و متریکهای سیمای سرزمین،برای کمی کردن الگوی سیمای سرزمین شهر اصفهان استفاده شده است.
در کل،در سطح کل سیمای سرزمین شهر اصفهان، بیشترین درصد کلاس و تراکم لکه و نمایهی بزرگترین اندازهی لکه مربوط به اراضی کشاورزی است و میانگین اندازهی لکهی اراضی بایر و مرتع بیشترین مقدار است.
برای نشان دادن تغییرات سیمای سرزمین شهر اصفهان،هم متریکهای ترکیب و هم توزیع مکانی استفاده شده است.
xedni epahs hctap naem dethgiew aerA (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطور که در شکل 4-الف ملاحظه میشود،بیشترین درصد کاربری اراضی شهر اصفهان،مربوط به اراضی انسانساخت است.
بحث و یافتهها در تحلیل گرادیان تلاش شده است به پرسشهای زیر پاسخ داده شود: *آیا به وسیلهی تحلیل الگوی سیمای سرزمین گرادیانهای شهری قابل آشکارسازی هستند؟ *چگونه با تغییر فاصله از مرکز شهر انواع کاربری اراضی تغییر میکنند؟ *آیا تفاوت عمدهای بین ترانسکت عبور داده شدهی شمال-جنوب و شرق-غرب دیده میشود؟ *چگونه متریکهای مختلف،در فواصل مختلف ترانسکت تغییر میکنند؟ در کل،چیرگی نسبی انواع کاربری در این ترانسکت الگوی مشخصی ارائه داد: تغییر کاربری از کشاورزی به سمت انسانساخت.
بررسی متریک درصد پوشش اراضی در سطح کلاسها در دو ترانسکت شمالی-جنوبی و شرقی-غربی نشان داد، جایی که درصد اراضی شهری حداکثر است و مرکز شهر به شمار میرود،لکههای فضای سبز نیز بیشترین درصد را دارد.
ترانسکت،مناسبترین وسیله برای شناخت تغییرات سیمای سرزمین در مقیاس وسیع در طول گرادیان حومهی شهری است )1002,uW dna kcuL(."