Abstract:
در راستای اینکه هر ساختاری را کارکرد ویژه ای است و هر کارکرد ویژه ای، ریشه در ساختاری دارد، هدف این نوشتار، توصیف و تبیین ساختار و کارکرد مدیریت مشارکتی در شهر مشهد است. تحلیل ساختاری ـ کارکردی روشی است که در این پژوهش به کارگرفته شده است. تعداد پرسشنامه ها (384 نفر شهروند و 21 کارشناس شهری) از فرمول کوکران بهدست آمده است. یافته ها نشان می دهد که دو نیمه ی «از بالا به پایین» (سازمانهای شهری) و «از پایین به بالا» ( شورای شهر و شهرداری) در ساختار مدیریت شهری مشهد، بهطور همزمان و همتراز فعالیت دارند (دوگانگی ساختاری)، بهگونهای که نیمه ی «از بالا به پایین»، یک کارکرد بهنسبت غیرمشارکتی و نیمه ی «از پایین به بالا» یک کارکرد نسبی مشارکتی را از خود آشکار می کند (دوگانگی کارکردی). یافتهها نشان میدهد که میانگین شاخص مشارکت، برابر 4/2 بوده که این مقدار کمی کمتر از حد متوسط در طیف پنج گزینه ای لیکرت (5/25) است. بنابراین بهدنبال «دوگانگی ساختاری»، «کارکرد نیمهمشارکتی» نیز از ویژگی های مدیریت شهری مشهد است. در تبیین این دوگانگی باید گفت: در نیمهی «از بالا به پایین» (سازمانهای شهری)، منبع اصلی تاثیرپذیری و بهدنبال آن، طرف پاسخ خواه، سازمانهای فرادست هستند، در صورتی که در نیمه ی «از پایین به بالا» ( شهرداری ـ شورای شهر)، منبع اصلی تاثیرپذیری و بهدنبال آن، طرف پاسخ خواه، شهروندان هستند. گذرنکردن برنامه های سازمانهای شهری، از صافی شورای شهر و همچنین، نبود مدیریت یکپارچه نیز، از مهمترین چالش های پیش روی مدیریت مشارکتی شهری است.
Machine summary:
"اکنون دغدغه اینجاست که از دید مدیریت مشارکتی،ساختار مدیریت شهری در مشهد چگونه است و چه کارکردی را از خود بروز میهد؟اهداف پژوهش عبارت است از توصیف وتبیین وضعیت ساختار و کارکرد مدیریت شهری مشهد از نظر مدیریت مشارکتی و نیز،روشن ساختن رابطهی بین ساختار و کارکرد مدیریت شهری،در همین راستا،پرسش پژوهش اینگونه است که از دید مدیریت مشارکتی،ساختار و کارکرد کنونی مدیریت شهری مشهد،چگونه ساختار و کارکردی است؟و چرا؟با نگاهی به اینکه ساختارها با فراهم آوردن جوی1از منع2و ترغیب3بر فاعلان درون سامانه اعمال اثر میکنند،فاعلان هم رفتار خود را با آنها هماهنگ میکنند و از این رفتارهای هماهنگ،پیامدهای اجتماعی ویژهای ظاهر میشود(لیتل،1373:169)،بنابراین گمان میرود،به دلیل وجود همزمان عناصر از پایین به بالا(شورای شهر)و از بالا به پایین(سازمانهای شهری)در مدیریت شهری،کارکرد مدیریت شهری مشهد نیز دارای کارکردی نیمهمشارکتی(نه به طور کامل مشارکتی و نه به طور کامل غیرمشارکتی)است(فرضیه).
ازدیگرسو،سازمانهایی که در نیمهی"پایین به بالا"قرار گرفتهاند(شورای شهر و شهرداری)،از آنجایی که بیشتر برخاسته از شهروندان هستند و خود را تحت تأثیر نگرش شهروندان نسبت به خود میدانند،و همچنین آرای شهروندان را در بقای خود پررنگ میدانند(مانند شورای شهر که به طور مستقیم تحت تأثیر و آرا شهروندان است)،منبع اصلی تأثیرپذیری خود را شهروندان میدانند و به همین دلیل نیز طرف پاسخخواه آنها همان شهروندان هستند که این خود،کارکردی مشارکتی را در پی دارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) بنا بر شکل شمارهی 1 که"دوگانگی ساختاری"،جدول شمارهی 2 و شکل شمارهی 4 که کارکرد نیمهمشارکتی را برای مدیریت شهری مشهد نشان میدهند،و همچنین با توجه به شکل شمارهی 5 که رابطهی بین"دوگانگی ساختاری"و"کارکرد نیمهمشارکتی"را تبیین میکند،فرضیهی"گمان میشود به دلیل وجود همزمان عناصر از پایین به بالا(شورای شهر)و از بالا به پایین(سازمانهای شهری)در مدیریت شهری،کارکرد مدیریت شهری مشهد نیز کارکردی نیمهمشارکتی(نه مشارکتی کامل و نه به طور کامل غیرمشارکتی)است"،تأیید میشود."