صد سال تکاپو در آرزوی بهروزی، در جستجوی آرامش معرفی و نقد

"نویسنده پیوند نظری طبقه و ایدئولوژی را بررسی کرده است ولی اگر معنای طبقه در جامعهء ایران‌ سده نوزدهم را بیشتر کاویده و مفهوم دولت و پایگاه ساختاری و نهادی و حوزهء امکانات آن را نیز بررسی کرده بود خواننده بهره بیشتری می‌برد و معنای‌ مخالف با"دولت‌"یا مقاومت در برابر آن-که در واقع نه تنها در این گفتار بلکه‌ در بیشتر گفتارهای کتاب حاضر از مباحث اصلی است-بیشتر روشن می‌شد. در این جا پرسش‌ مهمی که بی‌پاسخ مانده این است که چرا مسجد،که به مرکز فعالیت و بسیج‌ سیاسی تبدیل شده بود،از سرکوب و غلبهء دولت در امان ماند؟آیا دولت‌ نمی‌توانست کنترل خود را بر مساجد و بر دیگر مراکز فعالیت‌های مذهبی- سیاسی،چون حسینیهء ارشاد،بگستراند و یا می‌توانست ولی خطر را در جای‌ دیگر و در کمونیسم و جنبش‌های چپ می‌دید؟اگر چنین است رهیافت‌ها و برداشت‌های دولت را در این مورد چگونه باید تبیین کرد؟ الگوی نظری نویسنده،با وجود خرده‌گیری‌هایی که از آن شده و ویراستار به برخی از آنها اشاره کرده است(ص 224)به روشن‌گری رویدادهای این دوره‌ کمک می‌کند ولی به پژوهش‌های دست اول همچنان نیاز است. اما اگر ناخشنودی‌های ناشی از توسعه وابسته را تنها به کمک دولتی‌ سرکوب‌گر می‌توان مهار کرد،بر اساس مدل نظری نویسنده،سرکوب‌گری باید با توسعه وابسته ملازمت ساختاری داشته باشد و پرسش این خواهد بود که چرا در برخی جوامع که توسعه وابسته را تجربه کرده‌اند،دولت کمتر سرکوب‌گر و در موارد دیگر بیشتر چنین بوده است؟اگر توسعه وابسته به خودی خود مستلزم‌ انقلاب نیست بلکه وجود دولتی ستم‌گر زمینه انقلاب را فراهم می‌کند و اگر ملازمت ساختاری بین توسعه وابسته و ستم‌گری سیاسی مبتنی بر پشتیبانی خارجی نسیت،کارایی تحلیلی مفهوم توسعه وابسته و پیوند علی آن با انقلابو توان آن در تبیین تحولات ایران ناچیز خواهد بود."