چکیده:
تضاد منافع سهامداران با مدیریت یکی از موضوعات مهمی است که طی دهههای اخیر مورد توجه محققین بوده است.طبق پژوهشهای مرتبط با حاکمیت شرکتی ساختار مالکیت یکی از راهکارهای حل این معضل مطرح شده است.تحقیق حاضر نیز تاثیر ساختار مالکیت را از دو دیدگاه تعداد سهامداران عمده و نوع مالکیت آنها بر عملکرد شرکتها مورد بررسی قرار میدهد.نمونه آماری نهایی تحقیق شامل 56 شرکت در دوره زمانی سالهای 79-1383 است که سهام آنها بطور فعال در بورس معامله شده است.شرکتهای مورد بررسی بر حسب نوع سهامدار عمده آنها در گروههای بخش خصوصی،نیمه خصوصی،شبه دولتی،دولتی و نهادها طبقه بندی شدهاند.بررسیها با استفاده از تحلیل واریانس و رگرسیون نشان میدهد که با افزایش تعداد سهامداران عمده،بازده حقوق صاحبان سهام شرکتها افزایش مییابد.این روند احتمالا ناشی از افزایش کنترل سهامداران عمده و همافزایی آنها در تاثیرگذاری بر تصمیمات مالی شرکت است.اما بدلیل محدودیت پایین بودن حجم نمونه آماری،روابط بین متغیرهای ساختار مالکیت و عملکرد شرکت از لحاظ آماری معنادار نبودند.همچنین نسبت ROE تحتتاثیر عامل صنعت میباشد،اما صنایع مورد مطالعه از نظر شاخص P/E تفاوت معناداری با یکدیگر نداشتهاند.یافته نهایی تحقیق موید آن است که ترکیبی از دو بخش خصوصی و دولتی در ترکیب مالکیت شرکت در افزایش سودآوری شرکت مثمر الثمر بوده است،به عبارتی دولت بهعنوان یک ارگان کنترلی در بهبود بازده ROE شرکتها تاثیرگذار بوده است.همچنین عملکرد شرکتهای مورد بررسی بیشتر تحتتاثیر شرایط اقتصادی کشور و نوع صنعت است تا اینکه متاثر از اقدامات و تصمیمات مدیریتی باشد.
The conflict between investors' interests and managers is an important issue which has been attracted researchers attentions in last decade. According to the related literature، corporate governance body of research has offered alternatives for solving this problem such as Ownership structure. This research investigates the effect of ownership structure on firm performance. The factors which identified ownership structure were the number of block holders and kind of ownership were studied. Meanwhile، industry factor was applied in the research model. The samples include 56 firms whose shares' transactions were active in Iran security exchange market from 1999 to 2004. The firms were classified according to their kind of ownership which involve private، semiprivate، public، semipublic and institutions (NGOs). By applying multiple correlation and analysis of variance statistical tests، it was found that ROE ratio is affected by the industry factor ،but the difference of P/E ratio between studied industries was not significant.We have found when the number of block holders increase، ROE ratio also increase. This finding can be explained for strong control by large shareholders and enforcing their synergy in decision making. According to the sample size، some the relationships between ownership structure factors and firm performance was not significant. Other results show that the large equity ownership by a mix of private and public sectors in firm ownership structure improve return on equities firm due to the role of government in governing and controlling the firms. Finally، the results show that performance of corporations in Iran security exchange was affected mostly by industry and economical circumstances rather than managerial decisions and ownership structure.
خلاصه ماشینی:
تحقیق حاضر نیز تاثیر ساختار مالکیت را از دو دیدگاه تعداد سهامداران عمده و نوع مالکیت آنها بر عملکرد شرکتها مورد بررسی قرار میدهد.
باتوجه به اینکه در ترکیب مالکیت اغلب شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،سهامداران عمدهای وجود دارند که از نظر تئوری حاکمیت شرکتی دارای توانایی اعمال نظارت بیشتری در مقایسه با سهامداران جزء هستند،این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع است که"آیا تعداد سهامدار عمده و نیز نوع مالکیت آنها بر عملکرد شرکت تاثیرگذار است؟"از جمله معضلات زیربنایی که مبحث ساختار مالکیت در باب تئوری حاکمیت شرکتی بر آن اساس تکوین یافته است تضاد منافع بین سهامداران و مدیریت،اعمال کنترل مطلق از سوی سهامداران عمده،کاهش توان کنترل و نظارت سهامداران جزء بر امور شرکت و منحصر شدن اتخاذ تصمیمات از سوی مدیران میباشد.
آنلین چن و همکاران(2005)در مطالعهای که روی 133 شرکت فعال در بورس تایوان در فاصله سالهای 1999-1995 در کشور تایوان انجام داد با تمرکز بر ساختار مالکیت مدیریتی،دریافت که اولا رابطه بین نوع مالکیت حقوقی و عملکرد بازده سهام شرکتها، یک رابطه معنادار و مثبت است،ثانیا،وجود مدیران و روسای هیات مدیره در ترکیب مالکیت،بر عملکرد بازار سهام( P/E )اثر کاهنده دارد و این حالت در تضاد با تئوری نمایندگی است[6].
در حالت مقایسه میانگین K گروه،فرض صفر و فرض مقابل به صورت آماری زیر بیان میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) (حداقل یک جفت از میانگینها باهم برابر نیستند) با استفاده از آزمون تحلیل واریانس میتوان نتیجه گرفت که آیا میانگینهای و ضریب در گروههای مختلف باهم تفاوت دارند یا نه،که اگر این تفاوت معنیدار باشد میتوان نتیجه گرفت که گروه عامل بر عملکرد شرکت تاثیرگذار است ولی نمیتوان به این سوال پاسخ داد که کدام گروه بیشترین یا کمترین تاثیر را بر عملکرد دارند.