چکیده:
اجرای تعهد در بسیاری از قراردادها بدون همکاری طرف مقابل امکان پذیر نیست و متعهدله وظیفه دارد امکان انجام تعهد را به گونه ای فراهم نماید که متعهد بتواند ضمن عمل به تکالیف خود، آنچه را که متقابلا استحقاق دارد، دریافت نماید. به عنوان مثال، اجرای تعهد معالجه از سوی پزشک، بدون همکاری بیمار ممکن نیست. این تکلیف در اقسام مختلف قراردادها و بسته به اوضاع و احوال حاکم و شرایط عقد، متغیر است. مبنای مهم تعهد همکاری، اصل حسن نیت است؛ البته شرط ضمنی و عرف نیز می تواند به عنوان سایر مبانی آن مطرح شود.
در ادبیات حقوقی ما اشاره ای به این موضوع نشده و رویه قضایی هم با آن بیگانه است؛ اما در حقوق کشورهای مختلف و اسناد بین المللی راجع به قراردادها مورد تایید واقع شده و آثار نقض تکلیف مزبور که فراتر از موضوع عدم مسئولیت متعهد است، تبیین شده است. نگارنده با مطالعه تطبیقی تلاش نموده است تا ضمن معرفی این مفهوم جدید، مبانی، قلمرو و آثار نقض تکلیف مزبور را مورد بررسی قرار دهد.
Performance of contract in many situations is not possible without cooperation from the side of the obligee، and he/she has a duty to do all acts which are necessary to make enable the obligor for contract performance. For example، the execution of medical contract depends on patient’s cooperation. All items of such duty are not capable to cite in different kinds of contracts and in some cases they depend on conditions of contract and surrounding circumstances. The important basis of cooperation duty is good faith principle، but implied terms and customs are other essentials of this duty.
In Iranian legal literature، duty to cooperate is not considered neither by legislator، nor authors and jurisprudence، but in some legal systems and international instruments it is related to contracts such as UPICC، PECL، DCFR and OHADA where the principles are confirmed and the remedies of breach of such duty are determined. We studied in this article the concept، basis، scope and effects of cooperation duty in this article by carrying out comparative analyses.
خلاصه ماشینی:
طرح بحث حاضر در ادبيات حقوقي ما (قوانين ، رويه قضايي و دکترين ) سابقه ندارد؛ اما در نظام هاي کامن لا و رومي ژرمني، اين موضوع مورد بحث قرار گرفته و در سال هاي اخير نيـز در برخي اسناد مهم بين المللي راجع به قراردادها ازجمله اصول قراردادهـاي تجـاري بـين المللـي ، اصول حقوق قراردادهاي اروپا٢، پيش نويس طـرح مشـترک مرجـع ٣ و اصـول تنظيمـي سـازمان هماهنگ سازي حقوق بازرگاني در افريقا٤ چنين وظيفه اي بـه تصـريح مـورد توجـه قـرار گرفتـه است .
» (p٦٨٥ ,٢٠٠٩ ,Bar and others) در پيش نويسي که توسط انجمن هنري کاپيتان و انجمن قانون گذاري تطبيقي فرانسه تـدوين شده و اصطلاحات ، اصول راهنما و قواعد نمونه حقـوق قراردادهـاي اروپـا در آن مـدون شـده است ، وظيفه همکاري به عنوان يک تعهد خاص براي متعهدله مورد شناسايي قرار گرفته و اظهار شده است که چنـين وظيفـه اي بايـد مسـتقل از تکليـف حسـن نيـت مـورد توجـه قـرار گيـرد.
(p٢٩٦ ,١٩٩١ ,Honnold) هرچند در مقررات مزبور تعريفي از تکليف همکاري ارائه نشده است ، اما ميتوان گفـت تکليـف همکاري، تکليفي است که متعهدله در راستاي اجراي قرارداد از سوي متعهد تا حـدي کـه متعـارف و معقول است ، دارد و چنين تعهدي ميتواند به نحو صريح يا ضمني درنظر گرفته شود.
در حقوق آلمان ، رعايت حسن نيت در قراردادها در ماده ٢٤٢ قانون مـدني ايـن کشور بيان شده و تکليف همکاري متعهدله براساس حکم ماده مذکور، مورد تأييـد قـرار گرفتـه و اين گونه اظهارنظر شده است که اصل حسن نيت اقتضا دارد طرفين قـرارداد بـا يکـديگر همکـاري نمايند؛ زيرا در برخي موارد، اجراي قرارداد از سوي متعهد به انجـام پـاره اي از اقـدامات از سـوي متعهدله وابسته اسـت .