چکیده:
ادبیات غنایی گسترده ترین بخش آثار ادبی را دربر می گیرد و گونه های متعددی را در خود جای داده است، یکی از این گونه ها «شکواییه» است. تمایل به شکواییه در هر انسانی به صورت غریزی وجود دارد و شاعران، که حساس تر از دیگر مردم اند و با دید ظریف تری مسائل را می نگرند، با زبانی متفاوت به بیان این نوع ادبی می پردازند. در همه ادوار شعر فارسی شکواییه وجود دارد، اما در شعر معاصر نوع نگرش و نحوه پرداختن به آن تغییر می کند و با توجه به شعر امروز زبان آن ساده تر می شود. این موضوع تحت پنج عنوان شکواییه های شخصی، سیاسی، فلسفی، عرفانی، و اجتماعی در آثار شاعران دیده می شود که در این مقاله به علت اهمیت دوران معاصر و زبان اجتماعی پرداز شاعران این دوران، به بررسی و تحلیل شکواییه های اجتماعی در شعر پانزده تن از برجستگان شعر معاصر بر اساس ترتیب تاریخی پرداخته می شود که بعضی به صورت کلاسیک و برخی از آنان به سبک نیمایی شعر سروده اند
خلاصه ماشینی:
ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻜﻮاﻳﻴﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺷﻌﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ * ﻋﻠﻲاﺻﻐﺮ ﺑﺎﺑﺎﺻﻔﺮی ** ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻃﺎﻟﺐزاده ﭼﻜﻴﺪه ادﺑﻴﺎت ﻏﻨﺎﻳﻲ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ آﺛﺎر ادﺑﻲ را درﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺘﻌـﺪدی را در ﺧﻮد ﺟﺎی داده اﺳﺖ، ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ »ﺷﻜﻮاﻳﻴﻪ« اﺳﺖ.
اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﺖ ﭘﻨﺞ ﻋﻨﻮان ﺷﻜﻮاﻳﻴﻪﻫـﺎی ﺷﺨﺼـﻲ، ﺳﻴﺎﺳـﻲ، ﻓﻠﺴـﻔﻲ، ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ، و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در آﺛﺎر ﺷﺎﻋﺮان دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻫﻤﻴـﺖ دوران ﻣﻌﺎﺻﺮ و زﺑﺎن اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲﭘـﺮداز ﺷـﺎﻋﺮان اﻳـﻦ دوران، ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺷﻜﻮاﻳﻴﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺷﻌﺮ ﭘﺎﻧﺰده ﺗﻦ از ﺑﺮﺟﺴـﺘﮕﺎن ﺷـﻌﺮ ﻣﻌﺎﺻـﺮ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻼﺳﻴﻚ و ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺎن ﺑـﻪ ﺳﺒﻚ ﻧﻴﻤﺎﻳﻲ ﺷﻌﺮ ﺳﺮودهاﻧﺪ.
اﺷﻌﺎر ﺷﻜﻮاﻳﻲ در ﺷﻌﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺷﻴﻮة ﺑﻴﺎن و ﺻﺮاﺣﺖ ﺷﻌﺮ دورانﻫﺎی ﭘﻴﺸـﻴﻦ را ﻧـﺪارد، اﻣـﺎ ﺷﺎﻋﺮان ﻧﻴﻤﺎﻳﻲ و ﻛﻼﺳﻴﻚ اﻳﻦ دوران آﺛﺎر ﺟﺎوداﻧﻪای در ﺑﻴﺎن ﺷﻜﺎﻳﺎت ﺧﻠـﻖ ﻛـﺮدهاﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑﺮرﺳﻲ آنﻫﺎ در ادب ﻓﺎرﺳﻲ ﺿﺮورﺗﻲ اﻧﻜﺎرﻧﺎﺷﺪﻧﻲ اﺳﺖ.
ﺷﻜﻮاﻳﻴﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮاز و ﻧﺸﻴﺐﻫﺎی ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن اﺟﺘﻤﺎع ﻋﺼﺮ ﻣﺎ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﺧﻨﻪ و ﺷـﻜﺎف در ﻃﺒﻘﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ و اﻓﻜﺎر و ﻣﻌﻴﺸﺖ آن ﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺳﺒﺐﺳﺎز ﺷﻜﻮاﻳﻴﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از زﺑﺎن ﺷﺎﻋﺮان اﻳﻦ دوران اﺳﺖ.
در ﺷﻌﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ از ﻣﻴﺎن ﺷﻜﻮاﻳﻴﻪﻫﺎی ﭘﻨﺞﮔﺎﻧﻪ، ﺷﻜﻮاﻳﻴﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺑﺴـﺎﻣﺪ در ﺷﻌﺮ ﭘﺎﻧﺰده ﺗﻦ از ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ در رﺗﺒﺔ ﺳﻮم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻜﻮاﻳﻴﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد.