چکیده:
کاربرد گسترده تشبیه و استعاره از ویژگی های ممتاز شعر مهاجرت افغانستان است. در این بررسی استعاره در شکل اصلی آن، یعنی تشبیه، در آمده است. بدین ترتیب دو بخش بزرگ مشبه و مشبه به موضوع بندی شده و بر اساس فراوانی در اولویت قرار گرفته است. مشبه ها به چهار دسته بزرگ وصف یار و دل سپردگی، طبیعت، وصف شعر، و سایر مفاهیم تقسیم می شود. بر اساس مشبه ها دیدگاه شاعران مهاجر افغانستان انفسی و درون گراست؛ جهانی محزون و تاریک که ریشه در جنگ، اخلاق ناپسند، گناه، درد، و فقر دارد. اما در عین حال آرزومندی و امیدورزی در جای جای این اشعار موج می زند. مشبه به ها به ترتیب به بخش های طبیعت، تشخیص، حال و هوا، تقابل، بزم، جنگ، شعر، مذهب، و سایر مفاهیم تقسیم می شود. شاعران در این بخش عناصر طبیعت را، که از بیش ترین فراوانی برخوردار است، از سنت وام گرفته اند.
خلاصه ماشینی:
ﺑﻴﺎنﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻨﺮی در ﺻﻮر ﺧﻴﺎل در ﺷﻌﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮت اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن * ﮔﻞﻧﺴﺎ ﻣﺤﻤﺪی ﭼﻜﻴﺪه ﻛﺎرﺑﺮد ﮔﺴﺘﺮدة ﺗﺸﺒﻴﻪ و اﺳﺘﻌﺎره از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻣﻤﺘﺎز ﺷﻌﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮت اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن اﺳﺖ.
در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺷﻌﺎر ﺳﻲ ﺗﻦ از ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻬﺎﺟﺮ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺻﻮر ﺧﻴﺎل در ﺷﻌﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮت اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﺎوشﮔﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺎنﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻨﺮی دارد ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻬﺎﺟﺮ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن در ﺻﻮر ﺧﻴﺎل داﺷﺘﻪاﻧﺪ.
از آنﺟﺎﻛﻪ زﻳﺮﺑﻨﺎی اﺳﺘﻌﺎره ﻫﻤﺎن ﺗﺸﺒﻴﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از دو رﻛﻦ اﺻﻠﻲ آن ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺸﺒﻪ ﻳﺎ ﻣﺸﺒﻪﺑﻪ ﺣﺬف ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻮﺗـﺎهﻛـﺮدن ﻣﻄﻠـﺐ و رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ ﻧﺘﻴﺠـﻪای واﺣـﺪ اﺳﺘﻌﺎرات در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺻﻠﻲ آن ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎن ﺗﺸﺒﻴﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ.
در اﻳﻦ ﻣﺠﺎل ﻫﻤﺔ اﺳﺘﻌﺎرهﻫﺎ در اﺷﻌﺎر ﻣﻬﺎﺟﺮان ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻜﻞ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺧﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺸﺒﻴﻪ درآﻣﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺘﻲ از ﻣﻴﺰان ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و ﺑﻴﺎنﻫـﺎی ﻫﻨـﺮی آنﻫﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آورد.
ﻣﺸﺒﻪﻫﺎ در ذﻫﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن از ﻧﻈﺮ ﻣﻮﺿﻮع و ﺗﻜﺮار آن ﺑـﻪ ﭼﻬـﺎر دﺳـﺘﺔ ﺑﺴـﻴﺎر ﺑﺰرگ وﺻﻒ ﻳﺎر و دلﺳﭙﺮدﮔﻲ، ﻃﺒﻴﻌﺖ، وﺻﻒ ﺷﻌﺮ، و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻫﻤﺔ ﻣﺸﺒﻪﻫﺎ در ﺷﻌﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮت اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣـﺬﻛﻮر ﭘﻴﻮﻧـﺪ ﻳﺎﻓﺘـﻪ و ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ آنﻫﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮی ﻫﻨﺮی و ﮔﺎه اﺑﺪاﻋﻲ آﻓﺮﻳـﺪه اﺳـﺖ.
ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺸﺒﻪﺑﻪﻫﺎ در ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻬﺎﺟﺮ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺒﺎرتاﻧـﺪ از: ﻃﺒﻴﻌـﺖ، اﻧﺴﺎناﻧﮕﺎری، ﺣﺎل و ﻫﻮا، ﺗﻘﺎﺑﻞ، ﺑﺰم، ﺟﻨﮓ، ﺷﻌﺮ، ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ، و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ )← ﺷﻜﻞ 4 و 5( ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻣﺸﺒﻪﺑﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﺪ.
ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺸﺒﻪﻫﺎ در ذﻫﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪان ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد؛ و( وﻳﮋﮔﻲ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ دﻳﺪﮔﺎه ﺷﺎﻋﺮان ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺷﻌﺮ و ﺷﻌﺮﺳﺮاﻳﻲ اﺳﺖ.