چکیده:
استحباب و سنت بودن روزه عاشورا، همواره مورد توجه اهل سنت بوده است و بر آن تاکید می شود. از طرفی این روز در نزد شیعیان اهمیت ویژه ای دارد و روزه آن را نه تنها سنت و مستحب نمی دانند بلکه آن را بدعت و مکروه می شمارند. بررسی های تاریخی و روایی چنین می نمایند که روزه عاشورای صدر اسلام نه در ماه محرم، بلکه در روز دهم ماه تشری بوده است که روزه یهود با نام «کیپور» و «عاسور» در آن واقع می شود. علت اشتباه این روز با دهم محرم، تشابه در تلفظ است که عرب هر دو روز را «عاشورا» می خواند و از طرفی روزه آن روز نیز با وجوب روزه رمضان نسخ شده است. احیای این حکم منسوخ، نه تنها سنت نیست بلکه بدعتی است که از سوی افراد همسو با سیاست های اموی ترویج گردیده است. بر این اساس، تبیین علمی این امر می تواند در کاهش تنش های فرقه ای و مذهبی موثر باشد. این نوشتار بر آن است تا پس از اشاره به آرای فقهی و روایت های این واقعه در منابع فریقین، با رویکردی تاریخی آن به این پرسش پاسخ دهد که ریشه روزه عاشورای صدر اسلام از کجاست و در عصر نبوی چه حکمی داشته است؟
The preference and tradition of fast on Ashura has been constantly considered and emphasized by Sunnites. In one hand، this day is of great importance to Shiites and to them fasting in this day is considered as innovation and disapproved issue not a traditional and preferred one. According to the historical investigations، fasting on Ashura has not been in Muharram but on the 10th day of Tishri month being concurrent with the fasting of Jewish in the name of “kipur” or “Asur”. The reason of making mistake about this day and the 10th day of Muharram has to do with the similarity of pronunciation by Arabs who pronounce both days as Ashura. On the other hand، fasting on that day has been abrogated through the necessity of the fast in Ramadan. The renovation of this abrogated decree is not considered as tradition but an innovation being propagated by people in line with Umayyad policies. In this regard، the scientific statement of this issue can be effectual in lessening the sectional and religious challenges. Considering the jurisprudential Points of view and narrations of this event in the sources of the two sects and through a historical approach، this writing is to answer the question concerning the origin of fasting on Ashura of early Islam and its decree in Prophetic time.
خلاصه ماشینی:
"مسئله روزة نهم همراه با روزة دهم تنها از ابن عباس روایت شده است که در آن اشاره میشود رسول خدا( برای عدم مشابهت با یهود دستور دادند مسلمانان یک روز به قبل آن در سال آینده اضافه کنند که در سال بعد به خاطر وجوب روزه رمضان و نسخ این روزه، هیچگاه این امر اتفاق نیافتاد.
2. عاشورای صدر اسلام و ارتباط آن با دین یهود نکته مهمی که میتواند در تبیین صحیح این مسئله و بیان حکم فقهی آن مورد توجه باشد بازشناسی تاریخی این روزه در صدر اسلام است و بررسی این که منظور از عاشورا در این گروه از روایتها کدام روز است؟ در روایتهای ابن عباس که صحیحتر و نزدیک به واقعیت به نظر میرسند اشاره شد که این روزه یهود است و ورود رسول خدا( به مدینه هم زمان با این روزه در بین یهود بوده است اما این روزه نمیتواند دهم ماه محرم بوده باشد؛ زیرا مورخان ورود رسول خدا( به مدینه را در ماه ربیعالاول گزارش نمودهاند 193 نه در ماه محرم.
194 ابوریحان بیرونی 195 نیز به این روزه اشاره میکند و مینویسد: در روز دهم از ماه تیشری روزه کبور است و آن را عاشورا میخوانند و آن روزهای است واجب در میان سایر روزههایی که مستحب هستند و این روزه را نیم ساعت قبل از غروب خورشید روز نهم تا نیم ساعت بعد از غروب آن در شواهد دیگری از تأثیرپذیری عرب از فرهنگ یهود وجود دارد که یکی از آنها مشابهت در تقویمنگاری است."