چکیده:
جمهوری اسلامی ایران سازوکار اجرایی منحصر به فردی، جهت
سازوکار کردن سلسله مراتب مقامات مذهبی و دموکراسی پارلمانی
خود، اتخاذ نموده است. فرآیند تصمیمگیری در سیاست خارجی و
روابط بین الملل موجب میگردد نهادهای اجرایی مهمی هم از دولت و
هم از مقامات مذهبی وارد عمل شوند. این نهادهای مختلف در وصول
به مصالحه در مورد نظام کنترل و تعدیل بین سطوح اساسی فرآیند
مشورتی که عبارتند از: وزارتخارجه، شورای عالی امنیت ملی، ریاست
جمهوری و رهبری، کمک میکند. همچنین شاهد وجود تصمیمگیران
منفردی تحت عنوان جناح گرایی کارگزار ـ محور هستیم که گرچه به
طور غیررسمی ولی نقش مهمی در این فرآیند داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
"این نهادهای مختلف در وصول به مصالحه در مورد نظام کنترل و تعدیل بین سطوح اساسی فرآیند مشورتی که عبارتند از: وزارتخارجه، شورای عالی امنیت ملی، ریاست جمهوری و رهبری، کمک میکند.
11 مدل عقلایی در رشتههای بسیاری مورد بحث قرار گرفته است؛ از این رو تعجبی ندارد که هر کدام این بحث را از منظر رشته خود نگریستهاند: روان شناسان معرفت بر چگونگی انتخاب رفتارهای هنجاری توسط افراد تأکید دارند؛ جامعهشناسان بر ساختارهای اجتماعی، ارزشها و هنجارها تأکید میکنند؛ انسانشناسان در مورد اقتصاد رسمی (2) (عقلانیت) در برابر اقتصاد اساسی (3) (که در آن ارزشهای مذهبی و ملاحظات اجتماعی بر دستاوردهای اقتصادی و سیاسی غلبه میکنند) بحث میکنند؛ دانشمندان علوم سیاسی بر غلبه عوامل سیاسی و نهادهای سیاسی در فرآیند تصمیمگیری تأکید دارند؛ اقتصاددانان بر پیشینهسازی ثروت در حالی که در معرض محدودیتهای متعددی است، تأکید میکنند؛ ______________________________ Utiltity theory.
21 اما باید در نظر گرفت که در حوزه تصمیمگیری سیاست خارجی، تعارض بین اهداف میتواند باعث ایجاد نظرهای غیر قابل پیشبینی و مواضع متفاوت افراد واحدهای اجرایی شده و به تضعیف کارآیی سیاست خارجی ایران منجر شود.
در ذیل کارکردهای هر کدام از آنها در سیاست خارجی ذکر میشود: رهبری: پس از امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلام ایران، مجلس خبرگان در چهارم ژوئن 1989 به اتفاق آرا آیةالله سید علی خامنهای را به عنوان رهبر انقلاب اسلامی تعیین کرد.
Geva (eds), Decision Making on War and Peace: The Cognitive-Rational Debate (London: Lynne Rienner, 1997), p.
9. Alex Mintz, International Cognitive and Rational Theories of Foreign policy Decision Making (New York: Palgrave, 2002)."