چکیده:
این نوشتار برای بررسی دیدگاه آیةالله مطهری درباره جامعه مدنی نگارش
یافته است. در آثار ایشان بحث جامعه مدنی به طور مستقیم نیامده است،
اما مؤلفههای آن را میتوان بررسی کرد. در این راستا ضمن بیان معانی
و تعاریف جامعه مدنی و نیز ویژگیهای مختلف جامعه مدنی، به تبیین دو
ویژگی اساسی آن یعنی تکثرگرایی فرهنگی (دینی) و سیاسی بر اساس
اندیشه استاد مطهری پرداخته شده است. نتیجه آن که تکثرگرایی دینی و
سیاسی، به شکلی که در اندیشه سیاسی غرب مطرح است، در اندیشه
مطهری پذیرفته نیست.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا ضمن بیان معانی و تعاریف جامعه مدنی و نیز ویژگیهای مختلف جامعه مدنی، به تبیین دو ویژگی اساسی آن یعنی تکثرگرایی فرهنگی (دینی) و سیاسی بر اساس اندیشه استاد مطهری پرداخته شده است.
از آنچه گذشت روشن میشود که تکثرگرایی سیاسی با آزادی تشکیل احزاب سیاسی و امکان جابهجایی قدرت به شکل مسالمتآمیز پیوند دارد و لازمه وجود چنین امری، آزادی بیان و مطبوعات و رسانههای گروهی است که بتوانند خواستهها و دیدگاه گروههای مختلف را در جامعه منعکس کنند.
18 در مجموع از آثار شهید مطهری به دست میآید که از متون دینی قرائتهای مختلفی ممکن است در یک زمان یا در طول زمان ارائه شود، اگر چه نمیتوان همه را صحیح دانست و یا این که صد در صد از دورههای قبلی بهتر دانست؛ اما صرف وجود فهمها و اندیشههای مختلف قابل انکار نیست و با توجه به معیارهایی مانند قرآن، عقل و روایات متواتر میتوان قرائتهای افراطی و تفریطی را باز شناخت و اما قرائتهای معتدل امکان رقابت با هم داشته باشند.
21 با توجه به عبارات منقول از شهید مطهری و با عنایت به این که ایشان در کتاب پیرامون انقلاب اسلامی نظام اسلامی را بر مبنای دموکراسی و حق انتخاب مردم میداند، جای شکی باقی نمیماند که ایشان با جابهجایی قدرت در جامعه اسلامی به شکل مسالمتآمیز و با رقابت سیاسی سالم موافق هستند که یکی از شاخصههای مهم برای تکثرگرایی سیاسی است."