چکیده:
اگرچه تاریخچهء روشنفکری در ایران به پیش از نهضت مشروطه بازمیگردد، اما مروی بر این تاریخچه حکایت از آن دارد که این مقوله در عرصه عمل سیاسی و اجتماعی کمتر موفق به خلق اثری عظیم،ماندگار و در عین حال تأثیرگذار شده است و تنها در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 است که حرکت نظاممند و منسجم روشنفکران در کنار دیگر آحاد ملت به بار مینشیند و در نهایت به پیروزی انقلاب اسلامی میانجامد. در کنار گفتمانهای رایج و معروف روشنفکران معاصر اعم از چپ،راست و دینی به نظر میرسد میتوان از گفتمانی دیگر در کنار سایر گفتمانهای رایج در اندیشه و کلام امام استفاده کرد،گفتمانی که روشنفکر را دارای حدود و مرزهایی معطوف به اسلام و در عین حال عملکردی در عرصه مبارزه و بالأخره نقشآفرین در جهت نتیجهای انقلابی،مورد توجه قرار داد.
خلاصه ماشینی:
"»22 تأمل در کلام فوق و نمونههای مشابه آن نشان میدهد که در تحدید مرزهای روشنفکری مطلوب،امام نه تنها با اسلام و آموزههای آن،خطوط فاصل میان گونههای ناب و غیر اصیل روشنفکری را معین میدارد،بلکه میکوشد تا ایشان را بعنوان نخبگانی انقلابی،به بازشناسی هویت واقعی خود و بالمال،مبادرت به نقشآفرینی در قامت نخبگانی انقلابی تشویق و ترغیب نماید«باید همه گروههای سیاسی و طبقات روشنفکر با صراحت بدون هیچ ابهام،نهضت و تحریک خود را اسلامی،و برای اجرای قوانین عدالتپرور قرآن کریم معرفی نمایند و به گروه روحانی و توده ملت بپیوندند که با این منطق،حیله حسابشده اجانب را که به زبان شاه اجرا میشود،خنثی کنند و در غیر اینصورت با برچسب مارکسیسم و احیانا مارکسیسم اسلامی جناحهای روشن و متحرک را از سواد اعظم که ملت است جدا و از خاصیت مطلوب ساقط و ملت را نیز تضعیف نموده و پیروزی را عقیم یا به مدت طولانی معوق میکنند»23 در اندیشه امام علاوه بر آنکه توسل به اسلام ترسیمگر مانیفست روشنفکران مطلوب معرفی میگردد،همواره روشنفکران نسبت به غربی بودن و وارداتی بودن،24 دخالت دادن سلیقه و آرای شخصی در تفسیر آیات قرآن و تأویل احکام اسلام52پرهیز داده میشوند و در عین حال،بر ضرورت همکاری و همیاری ایشان با روحانیت در امر مبادرت به قیام علیه رژیم تأکید میگردد،روحانیتی که در سایه آموزههای امام خود به بخشی از بدنه روشنفکری حامی انقلاب تبدیل شده بودند«گله من از این طبقه روشنفکر،در عین حالیکه من علاقه دارم به اینهایی که خدمت میکنند به اسلام، خصوصا این خارج،اینهایی که خارج کشور هستند...."