چکیده:
امروزه با توجه به افزایش فزاینده جمعیت و تقاضای روزافزون در استفاده از منابع گردشگری، توجه به ظرفیت برد منابع و بهره-برداری از آن ها در حد ظرفیت و توان آن ها بیش از پیش اهمیت یافته است. مقاله حاضر به بررسی ظرفیت برد گردشگری در چهار بوستان شهر قم شامل بوستان های هاشمی، نبوت، فدک و علوی می پردازد. داده های مورد نیاز برای انجام تحقیق از طریق پرسشنامه و نیز آمارهای آب و هوائی ایستگاه هواشناسی قم جمع آوری گردید. در نهایت ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر چهار بوستان مورد مطالعه به دست آمد. نتایج نشان داد که بوستان علوی بیشترین ظرفیت برد و بوستان نبوت کمترین ظرفیت برد گردشگری را دارد و توانمندی های مدیریتی پارک نقش مهمی در میزان ظرفیت برد گردشگری پارک های مورد مطالعه دارد. در فصول پائیز و زمستان و در ایام غیر تعطیل هفته میزان تقاضا از حد ظرفیت برد کمتر بوده و در فصول بهار و تابستان و در روزهای جمعه و تعطیل و غالبا در ساعات بعد از غروب خورشید میزان تقاضا از حد ظرفیت برد فراتر می رود. بنابراین با توجه به زمان اوج بازدید، باید ظرفیت برد پارک بتواند این زمان ها را تحمل کند تا از افزایش فشار بر منابع و تسهیلات پارک جلوگیری شود. بنابراین این موضوع باید در طرح ریزی پارک ها مورد توجه قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
پيشينه تحقيق ظرفيت برد گردشگري در مطالعات مختلف مورد بررسي قرار گرفته است که از جمله آنها ميتوان به بررسي ظرفيت برد گردشگري بر اساس فعاليت هاي تفرجي گوناگون و همچنين نوع تفرجگاهها و قابليت هاي نسبي آنها (نهرلي و رضائي، ١٣٨١)، برآورد ظرفيت برد گردشگري معبد آناهيتاي شهر کنگاور در استان کرمانشاه (فرهودي و شورچه ، ١٣٨٣)، برآورد ظرفيت برد فيزيکي و واقعي دره عباس آباد-گنجنامه همدان در قالب طرح برنامه ريزي راهبردي توسعه گردشگري (طبيبيان و همکاران، ١٣٨٦)، بررسي ظرفيت برد فيزيکي، واقعي و مؤثر مجتمع اقامتي چاهو واقع در زون تفرج متمرکز منطقه حفاظت شده گنو (پرورش و همکاران، ١٣٨٩)، تخمين ظرفيت برد جذابيت هاي توريسم جزيره آلکاتراز٤ (منينگ و همکاران، ٢٠٠٢)، پايش 5 توريسم بر اساس مفهوم ظرفيت برد در پارک طبيعي ناحيه اي پي فاين -فينگز در سويس (کليواز و همکاران، ٢٠٠٤)، ارائه مدل جهت پيش بيني حداکثر بازديد روزانه و کاربرد آن در مديريت گردشگري در دو رودخانه در پورتو ريکو٦ (سانتياگو و همکاران، ٢٠٠٨)، تخمين ظرفيت برد گردشگري پارک ملي ترمسوس ٧ در جنوب ترکيه با توجه به منابع طبيعي و فرهنگي خاص آن (سايان و آتيک ، ٢٠١١)، اشاره کرد.
جدول (٢) بررسي طول زمان بازديد گردشگران در پارکهاي شهري مورد مطالعه بر اساس درصد فراواني هر يک از طبقات زماني مورد بررسي (به تصویر صفحه رجوع شود) در نهايت ، ظرفيت برد فيزيکي پارکهاي مورد مطالعه ، با دانستن مساحت پارکها و با در نظر گرفتن ١٠ متر مربع فضاي مورد نياز هر فرد و قابليت استفاده پارکها به صورت شبانه روزي (٢٤ ساعت )، و نيز محاسبه ميانگين طول زمان يک بازديد براي هر پارک (از طريق آناليز پرسشنامه )، به دست آمد.