چکیده:
در این مقاله اندیشههای حضرت امام«ره»در خصوص توسعه اقتصادی و برداشتهای نظری از اندیشههای ایشان در این موضوع در دو فرض جامع بودن و ارزشی بودن مورد بررسی قرار گرفته است.ضمن پرداختن به ضرورت بحث و بررسی علل پرداختن به اندیشههای حضرت امام«ره»با استفاده از روش اسنادی و تحلیل محتوا،نظریات خاص حضرت امام«ره» و دو فرضیه مطرح شده،به شکل محتوایی مورد تحلیل قرار گرفته است. نظریات ایشان کاملا از نکات فنی و علمی بحث توسعه اقتصادی برخوردار میباشد.و همچنین جنبهء ارزشی بودن مفهوم توسعه با ارزشهای معنوی و روحی بچشم میخورد و منظر جدیدی از حیث ارزشی بودن مفهوم توسعه اقتصادی در این مبحث مشاهده میشود. «زیربنا اقتصاد نیست،برای اینکه غایت انسان اقتصاد نیست.»2 حضرت امام خمینی«ره»
خلاصه ماشینی:
"مسئله قابل طرح آنچه در مفهوم توسعه قابل بیان است،جامعیت این واژه میباشد که نه تنها کمیت موضوع را-بعنوان رشد اقتصادی-دربرمیگیرد بلکه کیفیت مسئله را نیز مورد بحث قرار میدهد و بشکل جامع به آن نگریسته میشود.
حضرت امام«ره»با توجه به تعالیم اسلامی در این زمینه میفرماید: «البته پیاده کردن مقاصد اسلام در جهان و خصوصا برنامههای اقتصادی آن و مقابله با اقتصاد بیمار سرمایهداری غرب و اشتراکی شرق بدون حاکمیت همه جانبه اسلام میسر نیست»1 مطابق با فرموده حضرت امام«ره»به این نتیجه میرسیم که برای شناخت و بررسی توسعهیافتگی در اسلام باید جامعه مطلوب را از نظر اسلام ترسیم نمائیم و اصول حاکم بر آن را بررسی کنیم.
مطابق با موارد ذکر شده حضرت امام«ره»دو نکته را در خصوص اصول اقتصادی بیان کردهاند:ابتدا اینکه این اصول تحت حاکمیت اسلام و ارزشهای اسلامی قابل اجراست و میتواند ما را به سر منزل مقصود یعنی جامعه مطلوب(توسعه یافته) برساند و چنانچه این اصول،حاکمیت الهی و سیاسی قرآن را به خطر اندازد،بهیچ -------------- (1)-سخنان حضرت در تاریخ 8531/01/6 (2)-سخنان حضرت در تاریخ 9531/9/71 عنوان اجرا نخواهد شد.
فرض اول:جامعیت توسعه اقتصادی از دید حضرت امام«ره» ار دیدگاه حضرت امام«ره»توسعه به مفهوم گسترده و پویا مورد توجه قرار گرفته است و یک حرکت همهجانبه را در جهت رشد و شکوفایی انسان و جامعه در مسیر «سیر الی الله»دنبال مینماید.
فرض دوم که نشان از بلوغ علمی و آگاهی کامل حضرت امام«ره»دارد سبب گردیده نگرش جدیدی در بحث توسعه پدید آید و آن احترام و توجه به ارزشهای انسانی،اخلاقی و اسلامی جامعه میباشد که مفهوم توسعه را از نگرش خاص ارزشی و الهی تغییر جهت داده است."