چکیده:
دستگاه زبان از طریق گفتار و نشانههای آوائی آن از قوه به فعل درمیآید.در تحولات زبان نیز که بعنوان یک پدیده پویا در طول زمان انجام میگیرد گفتار نقش اساسی را ایفا میکند.در متون قدیم فارسی و دستورزبانهای سنتی نه بشیوه علمی و توجیهی که انتظار آنهم نمیرود بلکه در حد ذکر اشاره نیز توجهی باین عامل اساسی مبذول نشده بلکه اصولا"پویائی زبان و اهمیت و تقدم گفتار بر نوشتار را نیز نادیده انگاشتهاند.در این مقاله نگارنده معدود اشارات و انعکاسات ابتکاری توجه به آواهای گفتار را که در معدود آثار بازمانده از قدیمترین ایام تا حدود سی سال پیش یافت میشود مورد بررسی قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"وضعکنندگان خط میخی پارسی باستان موفق به ساده کردن الفبا شدند و آنرا که سابقه تصویرنگاری و پندارنگاری داشت به خط میخی فارسی باستان که گرایش به حروف الفبائی داشت و در آن هر حرف نشانه یک مصوت یا صامت باضافه یک مصوت بود،تبدیل کردند و این خود نشانه جالبی در تقطیع گفتار و واحدهای زنجیره آن و اختراع نشانههای الفبائی برای هرکدام است(12)لازم بیادآوری است که اختلافات جزئی که زبان فارسی باستان با زبان سانسکریت(زبان باستانی هندوان)داشت باعث شد که از روی همان خط میخی با توجه به آثار سانسکریت کمه خوشبختانه بمقدار بیشتری از آسیب زمان و جور نادانان در امان مانده است بعد از حدود دو هزار و دویست سال فراموشی و متروک بودن خط،سنگنبشتههای فارسی باستان بهمت خاورشناسان قرائت گردید و از محتوای آن و تلفظ زبان رایج عصر هخامنشیان اطلاع حاصل شد.
فوادی در خاتمه مقالاتش نتیجهگیری کرده است که زبان مانند جامعه دارای تطور و دگرگونی است و مینویسد که زبان اختراع فرد نیست و بسلیقه فرد قابل تغییر نمیباشد،بلکه سیر خود را تعقیب مینماید و اضافه میکند که اقتباس لغت(واژههای دخیل)در هر زبانی امکانپذیر است،که البته ذکر این مطالب با شواهد ابتکاری نویسنده در زمان خود بسی دلیرانه و در مقابل سنت پرستان نو و راهگشا بوده است(15)در سالهای بعد از آن تاریخ با تدریس تاریخ زبان فارسی و زبانشناسی در موسسات آموزش عالی،تحقیقات و انتشارات علمی زبان و زبانشناسی سیر تکاملی را پیمود و بویژه با تاسیس گروه زبانشناسی دانشگاه تهران گامهای مؤثری در اشاعه این علم برداشته شد که جای بحث جداگانه دارد."