چکیده:
به دلیل اهمیت بارش در وضعیت آبشناختی حوضههای رودخانهای،نظام تغییرات زمانی- مکانی آن از اهمیت زیادی برخوردار است.در این تحقیق ویژگیهای زمانی-مکانی بارش استان اصفهان مورد توجه قرار گرفته است.در این راستا با استفاده از تحلیل تغییر نما و بر پایه روش کریگینگ عام،نقشههای بارش سالانه برای 32 سال یعنی سالهای 1969-2000 تهیه شد. یافتهها نشان میدهد که بارش سالانه استان اصفهان بهطور متوسط 9/186 میلیمتر است که این میزان بارش با توجه به مساحت استان مولد حدود 72/2 میلیارد متر مکعب آب است.تغییرات بارندگی تابعی از طول جغرافیایی،ارتفاع و عرض جغرافیایی است.مدل تغییرات مکانی با استفاده از تکنیک مولفههای اصلی و نیز براساس مدلهای رگرسیون توصیف شده است.در این راستا بیشترین عوامل موثر در بارش سالانه استان به ترتیب شامل طول جغرافیایی،ارتفاع و عرض جغرافیایی است.
بارش سالانه استان اصفهان طی دوره آماری مورد بررسی حاوی روند سهمی(درجه 2) بوده است.به همین دلیل ضریب تغییرات بارش بالا و نیز فازهای تناوبی بارش در استان قابل مشاهده است.در هریک از فازها مشخصات منحصر به فردی از بارندگی در استان قابل مشاهده است. همچنین ضریب تغییرات بارندگی متاثر از تغییرات مکانی بارندگی طی سه فاز بارانی میباشد. سالهای 1969 و 1985 به ترتیب پربارانترین و کمبارانترین سالها بودهاند.
خلاصه ماشینی:
"جدول 1:مشخصات مکانی و طول دوره آماری ایستگاههای مورد بررسی (به تصویر صفحه مراجعه شود) مشخصههای آماری بارش اصفهان بر پایهی اصول جبر نقشه و با توجه به رابطههای زیر انجام گرفت: 1-نقشه میانگین بارش سالانه(به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-نقشه انحراف معیار پهنهای بارش(به تصویر صفحه مراجعه شود) 3-ضریب تغییرات پهنهای بارش(به تصویر صفحه مراجعه شود) در اینجا: mri -بارش سال i ام n -تعداد سالها است ضرورت تحلیل مکانی بارش در جهت سه بردار طول-عرض جغرافیایی و ارتفاع،ما را بر آن داشت که در بررسی تغییرات مکانی بارش،پارامتر ارتفاع را مورد توجه قرار دهیم.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 2:تغییر نمای بارش استان اصفهان ماتریس همبستگی برای بارش،عرض جغرافیایی و ارتفاع در امتداد یاد شده به شرح جدول سه است.
جدول 3:ماتریس همبستگی بارش،عرض جغرافیایی و ارتفاع در نیمرخ ?56?21?51 (به تصویر صفحه مراجعه شود) بنابر این میتوان برای روابط بارش،ارتفاع،طول و عرض جغرافیایی و به منظور بیان توزیع مکانی بارش مدل رگرسیونی به شرح ذیل ارایه نمود: R-a+bo+cy?+dh R بارش سالانه به میلیمتر، o عرض جغرافیایی به درجه، y?
جدول 5:تغییرات ضرایب رگرسیون و خطای معیار آنها در برازشهای مختلف بارش و متغیرهای توضیحی دیگر (به تصویر صفحه مراجعه شود) دیده میشود که تغییر ضرایب ارتفاع در رگرسیونهای متعدد بسیار زیاد بوده و انحراف استاندارد پارامترهای دیگر نیز تغییر نموده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 4:الگوی مکانی ضریب تغییرات زمانی بارش سالانه در استان اصفهان شناخت روند بلند مدت به منظور بررسی چگونگی تغییرات زمانی-مکانی از اهمیت زیادی برخوردار است."