چکیده:
این مقاله کشش جبرانی واکه را در گویش کردی سورانی بررسی میکند. در نظریه مورایی، این فرایند به دلیل حذف واحدی از لایه واجی و آزاد ماندن مورای آن در لایه مورایی صورت میگیرد. دو نوع کشش جبرانی در این گویش تشخیص داده شده است: اول کشش جبرانی واکه ناشی از حذف همخوان و دیگری کشش جبرانی ناشی از حذف واکه. در این گویش، چهار همخوان مورایی / Ö /،/ h /،/ ð / و/ x / تشخیص داده شده است. این مقاله نشان میدهد که نتیجه این فرایند، به خلاف آنچه که هیز (1989) ادعا کرده است، حفظ وزن هجا نیست بلکه، حفظ وزن کلمه است.
The process of compensatory lengthening characteristic of the of Kurdish dialect of Sorany is what this paper sets out to study. Within the framework of Moraic Theory, this process is assumed to be triggered by the deletion of a given moraic segment on the phoneme layer, with its mora remaining free on the mora level. This paper is devoted to investigating two types of compensatory lengthening: one resulting from the deletion of a moraic consonant and the other being triggered through vowel deletion. As far as the dialect under discussion is concerned, four consonants can be recognized: / à /Ø/ h /Ø/ ð / and / x. what the results of this paper show is that , preserving the word weight, and not the syllable weight as claimed by Hayes(1989), is the main offshoot of compensatory lengthening.
خلاصه ماشینی:
"hgrubnidE مجله پژوهشهای زبانشناسی سال دوم،شماره اول،بهار و تابستان 1389 تاریخ وصول:88/8/4 تاریخ پذیرش:89/3/10 صص 48-35 بررسی کاهش واکهای در زبان فارسی محاورهای شهین شیخ سنگ تجن1 محمود بیجنخان2 چکیده کاهش واکهای فرایندی است که همواره در گفتار سریع محاورهای،در هجاهای بدون تکیه صورت میگیرد و طی آن واکههای بدون تکیه تغییر یافته و به واکههای دیگر گرایش مییابند.
کاهش واکهای در زبان فارسی در برخی موارد عبارت است از گرایش واکهها به سوی واکههای دیگر که در هجاهای بدون تکیه و گفتار سریع محاورهای روی میدهد،به این نوع کاهش،کاهش واکهای آوایی گویند.
مانند زبانهای کاتالان و بلغاری: (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1)کاهش واکهای در زبانهای کاتالان و بلغاری(کراسوایت 2000:3) شاهد دیگر زبان کاتالان است این زبان دارای هفت واکه /a,?,?,o,e,u,i/ میباشد که در هجاهای بدون تکیه به سه واکۀ ]?,u,i[ کاهش مییابند(همان:6).
از آنجایی که تغییرات واکهها در زبان فارسی محاورهای بیشتر به دلیل هماهنگی واکهای در هجاهای بدون تکیه روی میدهد و سبب تغییر واکههای ناپایدار به پایدار میشود،کاهش واکهای آوایی را در این مقاله مورد بررسی قرار داده و کاهش واکهای واجی را که به دلیل افزوده شدن پسوند یا پیشوند روی میدهد،به فرصتی دیگر اختصاص دادهایم.
همچنین با توجه به اینکه واکههای /a,e/ علاوه بر گرایش به سوی واکههای جانبی،به یکدیگر و به واکۀ /o/ نیز تبدیل میشوند،کاهش واکهای فارسی را نمیتوان همانند زبانهای آلگوئرس کاتالان و برگن رومانس که در آنها واکههای کاهش یافته از واکههای میانی دور میشوند،از نوع کاهش تقابلافزا به حساب آورد(شکل 2)."