چکیده:
موضوع این مقاله در مورد بررسی و نقد قول راغب اصفهانی (ت.502ق.) در اعجاز قرآن است. نخست تاریخچهای از اعجاز قرآن گزارش شده و سپس دیدگاه راغب اصفهانی در اعجاز قرآن بیان گردیده است. او اعجاز قرآن را نه در لفظ و نه در معنی، بلکه در نظم مخصوص آن میداند و لذا الفاظ و معانی قرآن را امری خارق العاده نمیداند. اعتقاد او در این خصوص مورد نقد و بررسی واقع شده؛ ضمن آنکه او از طرفی «قول به صرفه» را نیز مردود ندانسته و به تبیین آن پرداخته است، در حالی که قول به صرفه، قابل دفاع نیست و در این مورد نیز، رأی او مورد نقد واقع شده است.
خلاصه ماشینی:
"» (46) اگر گفته شده که ممکن است ضمیر «انه» به معارف قرآنی برگردد، پاسخ این است که با احتجاج آیه سازگاری ندارد؛ آنچنان که علامه طباطبایی به آن اشاره دارد؛ (47) زیرا مشرکان به انبیا و کتب آنها معتقد نبودهاند تا بر توحید و معاد و دیگر معارف آن کتابها احتجاج نمایند؛ بر خلاف خبر قرآن و نزول آن بر پیامبر صلیاللهعلیهوآله که از کتابهای آسمانی پیشین حاصل شده بود و علاوه بر آنکه چنین قولی با آیه بعدی نیز سازگاری ندارد که میفرماید: «أولم یکن لهم آیة ان یعلمه علماء بنی اسرائیل؛ (48) آیا همین نشانه برای آنها کافی نیست که علمای بنی اسرائیل از آن آگاه بودند».
(52) قول به «صرفه» که مقصود از آن یا از بین بردن و محو قدرت انسان و یا محو انگیزهها و یا علوم و دانشی است که به واسطه آنها بشر میتوانست مانند قرآن را بیاورد، (53) دارای ایرادهایی است که از جمله مهمترین آنها چنین است: الف : در صورت قبول قول به «صرفه» دیگر قرآن به تنهایی برخوردار از شگفتی و اعجاز نخواهد بود، زیرا انسان عاجز از آوردن مانند قرآن نیست و توان همانندآوری آن را دارد، لکن، خداوند قدرت و دانش و عقل او را تسخیر نموده تا توانائی به مانند آوری آن را از دست بدهد است و تا زمانی که صرفه، یعنی سلب قدرت بشر از طرف خدا وجود دارد، همانند آوری قرآن، کاری غیر ممکن خواهد بود و هر زمان که بشر از چنین محدودیتی آزاد بشود و صرفه از او برداشته شود، خواهد توانست مثل قرآن را بیاورد."