چکیده:
خداوند دین خود را در قالب«وحی قرآن»و«وحی بیانی»بر بشر عرضه داشت.سهم عظیمی از
وحی بیانی به صورت«آموزههای خاص دینی»تنها در اختیار وارثان علم پیامبر(ص)؛یعنی
اهل بیت(ع)قرار گرفت که موضوع بخشی مهمی از آن، قرآن و تفسیر آن است.ازاینرو در
کنار بهرهگیری از«ثقل اکبر»نیاز مراجعه به«ثقل اصغر»یعنی ائمه(ع)در مقام حاملان
پیام الهی و شارحان کلام وی، امری ضروری و اجتنابناپذیر مینماید.در اینجا به سبب اهمیت دوران صادقین(ع)در تاریخ اسلام و نقش روایات
آنان در تدوین مکتوبات حدثیی، شماری از احادیث تفسیری، روش تفسیری آنان و شاخصهای
آن مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"مدخل کوتاهی دوران رسالت پیامبر(ص)و همراه بودن آن با جنگهای و فشارهای گوناگون سیاسی اجتماعی و محدودیت نیاز مسلمانان و عوامل دیگری از این دست سبب شد آموزههای اسلام در باب احکام، آداب، اخلاق و تفسیر قرآن به صورت«تعالیم خصوصی»و«تعالیم عمومی» جلوه کند؛یعنی، بخشی از آموزههای پیامبر(ص)با هدف رفع نیازهای عمومی مردم، در قالب شماری از روایات و در زمینه تفسیر آیات قرآن و ذکر سبب نزول آنها و بیان احکام و آداب اسلامی ظاهر شده است.
(جعفریان، حیات، 227)در چنین وضعیتی یکی از مهمترین تلاشهای صادقین(ع)برای حفظ عقاید شیعه درحد اعتدال، مبارزه و مخالفت آشکار با غلات و مسأله غالیگری بود که به سبب اهمیت آن، نسبت به موارد پیشین از دامنهای گستردهتر و گونهگونی بیشتر برخوردار بود که برخی از آن عبارتند:معرفی سردمداران غالیگری با ذکر نام و اوصافشان(طوسی، اختیار/ش 400، 408، 526، 527؛ابن حجر، لسان، 6/76)، بر حذر داشتن شیعیان(همو، ش 525؛عسکری، القرآن، 3/45)به ویژه جوانان(مجلسی، 25/265)از همنشینی و مبادله فرهنگی با غلات(نوری، 3/413؛مجلسی، 25/296)، تکذیب عقاید و لعن و تکفیر آنان و تبیین افکار شیعه(اسد حیدر، 1/235؛غفاری، 155)و ارائه معیارهای بازشناسی حدیث صحیح از ساختگی از طریق ارجاع آن به کتاب و سنت(کلینی، 1/116)، یادآوری و تأکید بر الهی بودن علم اهل بیت(ع)(مجلسی، 2/178)و این مطلب که دانش صحیح و گسترده تنها نزد آنان یافت میشود.
(جعفریان، حیات، 1/255) اهل بیت(ع)اما به پیروزی از پیامبر(ع)در تفسیر کلام الهی روشهای گوناگون تفسیر قرآن به قرآن، بیان عام و خاص، مجمل و مبین، ناسخ و منسوخ، تأویل و تفسیر، شرح لغت، سبب نزول، ذکر مصداق، تبیین احکام موجود در آیه و دیگر شیوهها را به کار گرفتهاند که ما اکنون پس از نگاهی گذرا به برخی از این روشها، برای هریک از آنها شواهدی از آنچه در کلام صادقین (ع)آمده را ذکر میکنیم."