چکیده:
نظام حقوقی اسلام بنابر فقه مذاهب پنجگانه آن، امتیازهای مالی ویژهای را برای
زوجه در نظر گرفته است که در مقایسه با نظامهای حقوقی غربی تقریبا منحصر به فرد
میباشد.از جمله این امتیازها«مهریه»و«حق نفقه»میباشد.مهریه، هدیه و عطیه واجبی
است که به زوجه تعلق میگیرد و اگرچه ذکر و تعیین آن در صحت عقد شرط نمیباشد ولی
به مجرد عقد، حد اقل به مقدار مهر المثل به عهده زوج قرار میگیرد.حق نفقه زن عبارت
است از آنکه مسئولیت تأمین کلیه مخارج زندگی زوجه اعم از خوراک و پوشاک ومسکن و
غیره به عهده زوج میباشد و زن در تأمین هزینه زندگی خود و فرزندانش اگرچه توانایی
مالی داشته باشد مسئولیتی ندارد.همچنین قوانین ویژهای برای کسانی که از پرداخت«مهریه»و یا«نفقه»
خودداری کنند در نظر گرفته شده است.اگرچه تشریع این حقوق مالی در جای خود امتیازی
برای زوجه به شمار میآید و منزلت وی را در خانواده استحکام میبخشد ولی در برخی
موارد دیده میشود به لحاظ جانبداری از حقوق مرد، علیرغم وجود وظهور مستندات قرآنی
و روایی، احکام فقهی و به تبع آن مواد قانون مدنی حقوق زنان را رعایت ننموده است.
خلاصه ماشینی:
"صاحب جواهر(ره)و عدهای دیگر از فقها معتقدند که به مجرد عقد، زن مستحق نفقه خواهد بود و دلایل گروه اول نمیتواند شرطیت تمکین را اثبات کند (نجفی، 31/308)صاحب جواهر میگوید عمده دلیل اینها مشهور بودن این قول بین فقهای امامیه است و الا باقی ادله قابل مناقشه میباشد.
4-4-فرق بین شرطیت تمکین و مانعیت نشوز مقصود از شرطیت تمکین ان است که وقتی زن میتواند از شوهرش تقاضای نفقه بکند که از شوهرش تمکین کرده باشد و هرگاه در مورد دریافت نفقه اختلاف باشد این موضوع باید به وسیله زن ثابت شود و اگر نتواند تمکین خود را ثابت کند، محکمه او را محکوم میکند به عبارت دیگر اگر وجوب نفقه را مشروط به تمکین زوجه بدانیم با توجه به ماده 1257 قانون مدنی وقتی با تسالم زوجین بین طرفین، زن در مقام مطالبه نفقه برآید، ناچار بایستی قبلا دلیل اقامه کند که از شوهر خود تمکین نموده تا بتوان حکم به صحت دعوی او صادر نمود و اگر قایل شویم که نشور مانع است با مسلمیت زوجیت، اثبات تمکین شرط نیست، بلکه اثبات نشوز مانع نفقه میشود.
(جزیری، 4/491-488) نکته مهم این سئوال در هر حال باقی میماند که اگر فقهای عظام، مخارج معالجه زوجه را جزء نفقه نمیدانند معالجه وی به عهده کیست؟ مگر به شوهران امر نشده که با زنان خود به نیکی رفتار کنید چنانچه خدای تعالی فرموده استعاشروهن بالمعروف(نساء، 19)آیا لازمه احسان در حق زن این است که وی را در حالت مرض رها کنند تا دیگران وی را معالجه کنند؟ پرداخت مخارج معالجه زن از طرف شوهر دلیل علاقه مرد به سلامت اوست و همین موجب مودت و محبت بیشتری بین آنها خواهد شد و عکس آن یأس و ناامیدی را در زن ایجاد خواهد کرد."