چکیده:
واژه، «جدل»، «جدال»و«مجادله»، از کلمه«جدل»گرفته شده که از «فتل»به معنای
تابیدن و پیچیدن میباشد، گویی دو نفر که با یکدیگر بحث میکنند، هریک از آنها
دیگری را با رأی و نظرش میپیچاند.پس معنای لغوی جدل، شدت دشمنی، گفتگو و مناظره و
دلیل آوردن بر رد یکدیگر است و معنای اصطلاحی واژه مذکور عبارت است از طریقه
مناظره، فن احتجاج از طریق سؤال و جواب و روش محاوره سقراط که از طریق طرح سؤالات
پیاپی و وادار ساختن طرف به تناقضگویی و مغلوب کردن وی بوده است.کلمه«جدل»و مشتقات آن، بیست و نه بار در قرآن کریم به کار رفته است ودر مجادله
حق و مجادله باطل و در مجادله به معنای دفاع، استعمال شده است.در این مقاله، مفهوم جدل در منطق و قرآن مقایسه شده و ضمن بررسی «انواع جدل در
قرآن کریم»، نمونههایی از آیات الهی بیان شده است که پیشینیان آن را در مبحث فوق
ذکر نکردهاند.
خلاصه ماشینی:
"5-استدلال از راه مقابله(مقایسه) مقابله در مقایسه بین دو چیز یا دو مطلب و یا دو شخص، برای این است که معلوم شود که کدام یک در کاری معین، مؤثرتر و مفیدتر است و وقتی مشخص شد که یکی از آن دو چنین است، طبعا بر دیگری برتری و فضیلت دارد، این روش یکی از اصول استدلال است که در قرآن فراوان دیده میشود، زیرا مشرکان به پرستش سنگهایی که خود ساخته بوند یا موجوداتی را که خدا آفریده بود، میپرداختند و معتقد بودند که اینها در هستی تأثیر دارند یا میتوانند شر و بدی را دفع کنند یا خیر و خوبی بیاورند، پس مقایسه بین خداوند متعال با معبودهای باطل آنان، اصلی بود که عقیده آنان را ابطال میکرد، نظیر 4p}: افمن یخلق کمن لا یخلق افلا تذکرون.
در آیه مذکور خدای متعال از طریق فحوای سخن کافران(که میگفتند پیامبر آیات قرآن را به خدا افترا بسته)، کلامشان را رد کرده و میفرماید:اگر راست میگویید که اینها ساخته و پرداخته مغز بشر است، شما هم ده سوره مانند آن بر بافته شدهها(سورههای دروغین)، بیاورید و از هرکس میتوانید جز خدا برای این کار دعوت کنید؛اما اگر آنها دعوت شما مسلمانان را اجابت نکردند و حاضر نشدند لا اقل ده سوره همانند این سورهها بیاورند، بدانید که این ضعف و ناتوانی نشانه آن است که این آیات از علم الهی سرچشمه گرفته و الا اگر ساخته فکر بشر بود، آنها هم بشرند 2p}."