خلاصه ماشینی:
"افزون بر نکات، آنچه که در پی حضور دریانوردان و کاشفان اروپایی در سراسر جهان و بهخصوص جهان اسلام اتفاق میافتد، نه امر تجارت و داد و ستد، بلکه آغاز روندی از قتل عام و نسلکشی و غارت ثروت مردم سرزمینهای مختلف، از بومیان قارهی آمریکا تا مردم سرزمینهای شرق دور، و بهویژه مسلمانان سرزمینهای آفریقایی و آسیایی است که ادوار دهشتناکی چون دوران بردهداری و عصر استعمار را پایهگذاری میکند، و این همه در کنار تلاش هیئتهای ارسالی کلیساها برای ترویج آئین مسیحیت در سرتاسر جهان و خصوصا جهان اسلام، آشکارا نشان میدهد که انگیزهی اصلی اروپاییان از دست زدن به اکتشافات دریایی نه تجارت صرف و دست یافتن به کالاهایی که ورود آنها با تسلط عثمانیان بر بیزانس و مدیترانه شرقی غیرممکن یا دشوار شده بود، بلکه به نابودی کشاندن جوامع و تمدنهای مسلمان و رقیب برای حاکمیت کلیسا در سراسر جهان و رواج آئین مسیحیت حتی در اقصی نقاط گیتی بوده است، و این همان نکتهای است که مورخان اروپایی هیچگاه تمایلی به بیان و آشکار شدن آن نداشتهاند و به همین دلیل جای آنرا با قصهای دربارهی بسته شدن راه تجارتی میان شرق و غرب پر کردند، و همان طور که اشاره شد، در نتیجهی فقدان مطالعات ملی در ایران و تبعیت مورخان ایرانی از نظریات محققان غربی در حوزهی علوم انسانی به طور عام و علم تاریخ به طور خاص، عموم محققان داخلی نیز طی سدهی حاضر این قصه را تمام و کمال پذیرفته، و از کتابهای دوران مدرسه تا کتب دانشگاهی آن را تکرار کردهاند."