چکیده:
اعتبار و حجیت احکام شرعی از طریق ظواهر کتاب و سنت در نزد دانشمندان اصول وفقه
امری پذیرفتهشده و مسلم تلقی میشود، اما با پیدایش اخباریین در قرن 11 هجری، حجت
بودن ظواهر از جهات متعددی مورد تردید قرار گرفت.اخباریین حجت قرار دادن ظواهر قرآن
را انکار نمودند.آنان در توجیه نظر خود تحریف قرآن را به صراحت پذیرفتند و درصدد
اثبات آن برآمدند.تسلط نسبی تفکر آنان بر حوزههای شیعی بیش از یک قرن ادامه نیافت،
اما برخی از نتایج نظرات آنان استمرار پیدا کرد. دانشمندان اصولی از همان آغاز به
مقابله و نقد آراء آنان پرداختند، به گونهای که هماکنون نیز تمام دانشمندان فقه و
اصول در حوزههای علمیه بر اعتبار و حجت بودن ظهور تأکید مینمایند.در سالهای اخیر
فهم قرآن و سنت از طریق ظواهر توسط برخی روشنفکران مسلمان مورد تردید قرار گرفته و
حتی برای اقامه دلیل بر نظر خود، به برخی از نظرات اخباریین نیز تمسک جستهاند و از
جهاتی به نظر آنان که در انکار حجیت ظواهر بوده نزدیک شدهاند.
در این مقاله ادعای اخباریین در نفی اعتبار ظواهر قرآن مورد بررسی و
تحقیق قرار گرفته و با تکیه بر آراء دو دانشمند بزرگ اصولی معاصر مرحوم نائینی و
امام خمینی، نظر آنان نقد شده است.
خلاصه ماشینی:
"اخباریین به عدهای از دانشمندان شیعی در قرن یازدهم و دوازده اطلاق میشود که اجتهاد را در استنباط احکام شرعی انکار کرده و منابع فقه را در سنت و احادیث معصومین(ع)منحصر نمودند و اعتقادی به نقش عقل و اجماع و قرآن مستقل از تفسیر ائمهی اطهار(ع)نداشتند(رک:جناتی، ادوار اجتهاد، ص 310 به بعد:1372)، آنان بر این باور بودند که مؤسس علم اصول فقه اهل سنت بوده و استفاده از قواعد آن علم در استنباط احکام سبب میگردد احادیث اهمیت لازم خود را از دست بدهد.
(7)بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 27 و فیض، تفسیر الصافی، ج 1، ص 11 و الوافی، ج 2 و المحجه البیضاء، باب 76، ص 130 (8)آنچه مرحوم امام در مباحث اصولی خود آورده است، جواب مختصری به وجوه مختلف تحریف و نفی آن میباشد که برای هدف اصول فقه کفایت میکند و باید تفصیل جواب ادلهی تحریف قرآن را از کتب معتبر و مربوط به علوم قرآنی دیگر؛ مانند کتاب البیان آیت الله خویی(ص 197 به بعد)و المیزان علامه طباطبایی(ج 12، ص 108)و در تحقیق سید علی الحسینی میلانی(التحقیق فی النفی التحریف عن القرآن الشریف، ص 28 و 50)و کتابی که حاصل تلاش عالمانه دانشمند معاصر، استاد آیت الله معرفت(مصونیت قرآن از تحریف، ص 27 تا 22 و 190 به بعد)میباشد، جستجو نمود."