چکیده:
بیشتر شعرا و نویسندگان ادبیات ایران و جهان مرد بودهاند، به همین دلیل تفکر
مرد سالارانه بر نوشتههای آنان سایه افکنده است.اینان به نوعی زنان را مورد ظلم و
تحقیر قرار دادهاند یا حقوق آنان را نادیده گرفتهاند.این مقاله به بررسی نگرشهای
زنستیز نصر اله منشی در ترجمه کلیله و دمنه میپردازد.هرچند او در ترجمه خود تا
حدودی مقید به متن عربی بوده است، اما گاهی اوقات حکایتها یا جملاتی در مذمت سرزنش
زنان به آن افزوده است و آنچه را در ناخودآگاه خد داشته به نحوی بروز داده است. پس
از مقایسه متن نصر الله منشی و متن عری تمام مواردی که در متن عربی وجود ندارد و
نصر الله منشی از خود به متن فارسی افزوده، اعم از حکایات و جملات در این مقاله
ذکر شده است.ضمنا مزید اطلاع، متن(داستانهای بیدپای)که تحریر دیگری از کلیله و
دمنه ابن المقفع است و(پنجا کیانه)که مستقیما از سانسکریت به فارسی ترجمه شده است
در این مقایسه لحاظ شده است.
خلاصه ماشینی:
"»(البخاری، 1361، 168) چنانچه مشخص است در متن عربی مشبه بهی وجود ندارد و در دو متن پنجا کیانه و داستانهای بید پای، «زن جوان و نکو روی»در مقابل«پیرمرد و پیرمرد بیجمال»آمده است اما زن جوان با شهوت که از پیر عذب و بیشهوت میگریزد تراوش ذهن نصر الله منشی است و پیداست با جملات دیگرچه مایه تفاوت دارد.
»(خالقداد، 1363، 92) چنانکه نگفته پیداست در داستانهای بید پای و پنجا کیانه مانند متن عربی ستایش زنان مطرح شده است نه نکوهش، همین یک مورد میتواند دلیل خوبی برای اثبات زنستیزی نصر الله منشی باشد.
گفت:سعی سه تن ضایع باشد:آنکه جامهای سپید پوشد و شیشهگری کند و گازری که همت جامه مرتفع دارد و همه روز در آب ایستد و بازرگانی که زن نیکو و کودک گزیند و عمر در سفر گذارد»(منشی، 1371، 381) این گفتگو در متن عربی و داستانهای بید پای نیست و این باب در متن پنجا کیانه بهطور کلی وجود ندارد.
هرچند این ابیات سروده نصر الله منشی نیست اما انتخاب و ذکر آنها در کلیله و دمنه میتواند بیانگر تفکر زنستیزی او باشد به عنوان نمونه میتوان به ابیات ذیل اشاره کرد:1- فان هی اعطتک اللیان فانها لغیر ک من خلا نها ستلین و ان خلقت لا ینقض النای عهدها فلیس لمخضوب البنان یمین (منشی، 1371، 248) (پس اگر آن زن به تو نرمی نشان داد همانا که برای غیر از تو از دوستان خویش نیز نرمی نشان خواهد داد و اگر سوگند خود که دوری پیمان او را نمیشکند بدان که کسانی که سر انگشتانشان را خضاب میکنند(زنان)سوگند و قسم ندارند."