چکیده:
در پژوهش حاضر، تاثیر پدیده نوسان اطلس شمالی و شاخص های دمای سطحی اقیانوس اطلس ، بر بارش و دمای استان لرستان و نیز تاثیر احتمالی این پدیده ها در وقوع خشکسالی ها و ترسالی های منطقه ، مورد بررسی قرار گرفت . بدین منظور، از مقادیر عددی ٩ شاخص ارتباط از دور به عنوان شاخص های تبیین کننده تغییرات فشار و دمای اقیانوس اطلس و مقادیر بارش و دمای سه ایستگاه سینوپتیک استان لرستان (خرم آباد، الیگودرز، بروجرد)، طی دوره آماری بلندمدت استفاده گردید. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش ، استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه می باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که شاخص نوسان اطلس شمالی در ماه های سرد سال دارای همبستگی بیشتری با بارش و دمای ایستگاه های مورد مطالعه است . همچنین فاز مثبت این شاخص با خشکسالی های الیگودرز و ترسالی های بروجرد مرتبط است . ماتریس همبستگی الگوهای SST١ نشان داد که اغلب این شاخص ها ارتباط مستقیم ناقص ولی نسبتا ضعیف با تغییرات بارش و دمای ایستگاه های مورد مطالعه دارند. خروجی معادلات رگرسیون چندگانه نشان داد که در مجموع ، الگوهای مورد بررسی، تغییرات بارش ایستگاه های خرم آباد، الیگودرز و بروجرد را به ترتیب به میزان ٥٣، ٥٧ و ٧٠ درصد و دمای این ایستگاه ها را به ترتیب ٦٦، ٤٥ و ٥٨ درصد تبیین کردند. معادلات و خروجی های رگرسیون پس رونده ، نشان داد که الگوی TSA٢ در بین سایر الگوها، موثرترین الگو در تبیین تغییرات بارش و دمای ایستگاه های مورد بررسی است . پس از آن ، الگوهای NTA،AMM٤٣ وTNA٥بیشترین نقش را در این تغییرات دارند.
خلاصه ماشینی:
تورکس و ارلات ١٩ (٢٠٠٥)، طی مطالعه ای نشان دادند که یک همبستگی منفی بین تغییرات شاخص نوسان اطلس شمالی و بارش فصل زمستان ترکیه وجود دارد، به طوری که فاز منفی الگوی NAO توأم با افزایش بارش زمستانه و کاهش دما و فاز مثبت آن موجب کاهش بارش ، 8 Reykjavik 7 Ibrian 9 Stockholm 8 Becker & Pauly 10 Ponta Delgada 9 Cullen et al 11 Azores 10 Flatauet al 12 Lisbon 11 Cinita 13 Gibraltar (GB) 12 Turkes & Erlat افزایش دما و ظهور خشکسالی زمستانی در سراسر ترکیه شده است .
1 Hurrell& Vanloon 7 Yavada et al 2 Matyasovszky 8 Western Hemisphere warm pool 3 Bojariu &Gimeno 9 Caribbean Index 4 Trigo et al 10 Atlantic multidecadal Oscillation 5 Lind et al 11 Atlantic Tripole 6 Jovanovich & Relijin داده ها و روش ها در این پژوهش ، داده های بارش و دمای سه ایستگاه سینوپتیک استان لرستان ، شامل ایستگاه های خرم آباد، الیگودرز و بروجرد در طول یک دوره آماری بلند مدت برای مطالعه انتخاب گردید.