چکیده:
تاقدیس دنه خشک در استان کرمانشاه ، نمونه ای تیپیک از یک تاقدیس در حال رشد در زون ساختمانی زاگرس چین خورده است . هدف این تحقیق ، بررسی نقش تکتونیک در ویژگی های سطوح مثلثی شکل ، تراکم و الگوی زهکشی در تاقدیس مذکور است . ابعاد سطوح مثلثی شکل با استفاده از تصویر ماهواره ای کویک برد و مطالعات میدانی تعیین شد. شبکه های زهکشی به کمک نقشه های توپو گرافی ١/٥٠٠٠٠ و تصویر ماهواره ای کویک برد، تعیین گردید و سپس وارد نرم افزار ILWIS گردید. درجه بندی آبراهه ها به روش استراهلر انجام و طول آبراهه ها با درجات مختلف تعیین گردید. شیب سـاختمانی لایه ها در جبهه کوهستان با استفاده از دستگاه شیب سنج محـاسبه شد. بر اسـاس شیب های ساختمانی اندازه گیری شده و عرض پهلوی تاقدیس در بخش های مختلف ، تاقدیس مورد مطالعه به ٨ زون تکتونیکی تقسیم شد. میانگین شیب ساختمانی، میانگین طول قاعده سطوح مثلثی، میانگین مساحت سطوح مثلثی و تراکم زهکشی آبراهه های درجه ١ در زون های تکتونیکی محاسبه گردید. نتایج این تحقیق نشان میدهد، رابطه مستقیم معنی داری بین میانگین شیب لایه ها و میانگین طول قاعده مثلث ها با ضریب همبستگی مناسب (٩٢%)، وجود دارد، به طوری که با افزایش میانگین شیب لایه ها، میانگین طول قاعده مثلث ها نیز افزایش می یابد. همچنین با افزایش میانگین شیب لایه ها، میانگین مساحت سطوح مثلثی شکل نیز افزایش می یابد. مطالعه حاضر، نشان می دهد که سطوح مثلثی شکل در زون های با شیب ساختمانی تند (زون های ٣، ٤ و ٥ ) تشکیل شده اند. نتیجه این تحقیق ، نشان می دهد با کاهش عرض پهلوی تاقدیس ، تراکم زهکشی آبراهه های درجه ١ افزایش می یابد، به طوری که بیشترین تراکم زهکشی آبراهه های درجه ١ (٣/٣٩ کیلومتر در کیلومتر مربع )، مربوط به زون ٨ است که کمترین عرض را دارد. بررسی ها نشان می دهد که سر شاخه آبراهه ها در دو انتهای شمال غربی و جنوب شرقی تاقدیس مورد مطالعه دارای انحراف به سمت مرکز تاقدیس است که این امر بیانگر رشد طولی تاقدیس به سمت شمال غرب و جنوب شرق است . به طور کلی نتیجه تحقیق حاضر، بیانگر آن است که پارامتر هایی مانند سطوح مثلثی شکل ، تراکم زهکش های درجه ١ و الگوی زهکشی شاخص های مناسبی برای تعیین تکتونیک های فعال و تفاوت های محلی آن در تاقدیس مورد مطالعه می باشند.
خلاصه ماشینی:
به طور کلی نتیجه تحقیق حاضر، بیانگر آن است که پارامتر هایی مانند سطوح مثلثی شکل ، تراکم زهکش های درجه ١ و الگوی زهکشی شاخص های مناسبی برای تعیین تکتونیک های فعال و تفاوت های محلی آن در تاقدیس مورد مطالعه می باشند.
1 Pinter and Keller 8 Ramirez-Herrera 2 Blance 9 Jackson 3 Ramsy 10 Manawatu 4 triangular facets 11 Zuchiewicz and McCaplin 5 river spacing 12 Azor 6 Wells 13 Oak Ridge 7 Mountain-front faceting دلکایلو١٤و همکاران (٢٠٠٦، ٢٤٧) نقش بالا آمدگی دو تاقدیس جانوری ١٥ و چاندیگار١٦در شمال غرب هند را در ایجاد الگوهای مختلف آبراهه ای تحلیل کردند.
تاقدیس مورد مطالعه دارای روند شمال 14 Delcaillau 5 Burbank and Anderson 15 Janauri 6 Bull 16 Chandigarh 7 Petit 17 Ellis 8 Osmundsen غرب - جنوب شرق است .
جدول ٢) مساحت و متوسط شیب ساختمانی در زون های تکتونیکی تاقدیس دنه خشک <TD>شماره زون </TD> <TD> 1</TD> <TD> 2</TD> <TD> 3</TD> <TD> 4</TD> <TD> 5</TD> <TD> 6</TD> <TD> 7</TD> <TD> 8</TD> <TD>مساحت (کیلومتر مربع ) </TD> <TD> 11/2</TD> <TD> 30/6</TD> <TD> 15/4</TD> <TD> 15/3</TD> <TD> 18/8</TD> <TD> 7/2</TD> <TD> 1/6</TD> <TD> 2/7</TD> <TD>متوسط شیب لایه ها(درجه ) </TD> <TD> 14</TD> <TD> 9</TD> <TD> 47/5</TD> <TD> 25/15</TD> <TD> 84/67</TD> <TD> 19</TD> <TD> 22/4</TD> <TD> 41</TD> در تحقیق حاضر، علاوه بر سطوح مثلثی شکل ، نقش تکتونیک در تراکم آبراهه های درجه ١ نیز مورد ارزیابی قرار گرفت .
, (1995), Master &quot;blind&quot; thrust faults hidden under the Zagros folds: active basement tectonics and surface morphotectonics.