چکیده:
چکیده تحقق و شکلگیری یک نظریه مستلزم انطباق با مصداق و مصداقهای بیرونی است. ازآنجاکه نائینی در اندیشهورزی و تولید اندیشه موفق و قوی ظاهر شده و ابتکار او در تولید اندیشة جدید بهنوعی منحصربهفرد است، تعیین چهارچوب و روش کاری وی، درقالب یک نظریه، موضوع این مقاله است. در این مقاله به روشی که نائینی از آن بهره گرفته است میپردازیم که میتواند مبنای نظریهای روششناختی باشد و آن تسهیلکنندة تولید اندیشهورزی است؛ یعنی رسیدن به روش و نظریهای برای اندیشهورزی مناسب با استناد به سبک کار نائینی که مبنای این نوشتار است. این چهارچوب و نظریه «اصولیگری» نام دارد؛ اصولیگری چهارچوب و نظریهای است که بر کلیت آرای نائینی بار میشود. به این معنا که با رجوع به آرا و سبک تدوین و تولید دیدگاههای نائینی میتوان این چهارچوب را استخراج کرد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله به روشی که نـائینی از آن بهره گرفته است می پردازیم که می تواند مبنای نظریه ای روش شناختی باشـد و آن تسهیل کنندة تولید اندیشـه ورزی اسـت ؛ یعنـی رسـیدن بـه روش و نظریـه ای بـرای اندیشه ورزی مناسب با استناد به سبک کار نائینی که مبنای ایـن نوشـتار اسـت .
با توجه به توفیق نائینی در اندیشه ورزی و موضوع این مقاله ، موضـوع روش شناسـی وی امری مهم است که فهم و تفسیر خاص وی از دین ، شریعت ، اجتماع ، و سیاست را برمی تابد.
نائینی و اصولی گری برخی از اصطلاح «زمان و مکان » در کنار اجتهاد یا جدای از آن استفاده مـی کننـد؛ زمـان و مکان نقش تعیین کننده ای در «استنباط احکام » دارد چه بسا در گذشته ، مسئله ای حکمی فقهی داشته است و اکنون همان مسئله ، با توجه به «روابط جدید حاکم بـر سیاسـت ، اجتمـاع ، و اقتصاد یک نظام »، حکم جدیدی پیدا کند و دارای گونه های «گسـترده و ناگسـترده » شـود.
نائینی هرچنـد در رویکـرد اسـلامی اسـت ، یعنـی براسـاس چهـارچوب و مؤلفه های دینی با روش خاص خود (اصولی گری و نواندیشی ) فکر می کند و حرف می زند و قدم برمی دارد، اما معتقد است می توان در همین چهارچوب اندیشـة نـو و تفکـر جدیـد متناسب با شرایط زمانی و مکانی داشت .