چکیده:
تبیین و تحلیل هویت و مفهوم عدد در قلمرو معیارهای پذیرفته شده فلسفه تحلیلی از منظر فرگه، هدف اصلی این مقاله است و دست آورد مهم آن ورود مقولههای مفهوم و مصداق مفهوم همقوه، در تعریف ماهیت عدد و در نتیجه ارایه برداشتی نو از مفهوم عدد است. در رویکرد معرفت شناسی به عدد که فرگه آن را رد میکند، پرسش این است که «عدد چگونه به ما داده میشود؟» در حالی که باید میپرسید «عدد به چه چیزی نسبت داده میشود؟» پاسخ فرگه براساس مبنای فلسفه تحلیلی، یعنی اصل متن آن است که اعداد به «مفهوم»ها نسبت داده میشود. ولی نقص آشکار اصل متن و بهرهگیری از اصل هیوم سبب کنار گذاشتن آن میگردد و رویکرد دیگری به مفهوم عدد براساس مصداق و مفهوم همقوه شکل میگیرد و تعریف ارایه شده از عدد براساس برهان استقرایی، اتقان مییابد. - تاریخ وصول: 20/6/90، تأیید نهایی: 12/5/92 *Email: safary_r@yahoo.com
خلاصه ماشینی:
چون تنها يک چيز وجود دارد که ماه کره زمين است (٧٧٣ ,١٩٩٨ ,Heck) بخش ديگري از رويکرد فرگه به مفهوم عدد که اهميت خاصي دارد، اصل متن است .
اما همچنان جاي پرسش است که آيا يک عدد خـاص را ميتوان همچون صفتي مثلا در زمره رنگ ها قرار دارد؟ پاسـخ مناسـب بـه ايـن پرسـش سـبب ميگردد تا عدد، جايگاه خاص خويش را در ميان ساير مفاهيم پيدا کند(٢٧ ,١٩٦٨ ,Frege).
حال اگر چنين باشد که ذهن به انحاء گونه گـوني ايـده هـايش را بـه هـم برميآميزد لذا واحدها هم تغيير ميکند و ذهن از به هم پيوستن واحدها، عدد را پديد مـيآورد اين پرسش مجال مييابد که آيا عدد هويتي ذهني دارد؟ آيا از رهگـذر اسـتنباط ذهنـي معـين ميشود که کدام عدد بايد به مجموعه يا انباشته موردنظر نسبت داده شود؟ به گمان نگارنده پاسخ فرگه بـه ايـن پرسـش هـا روشـن اسـت .
ميتوان نقدهاي فرگه به آمـوزه انتـزاع گرايـي را بـه دو دسـته تقسيم نمود(٤٥ ,١٨٨٤, Frege(: الف ) نقدهايي که به کل اين آموزه صورت ميگيرد: ١- هرگاه مراد از عدد، مجموعه يا کثرت و تعددي از واحدها باشد نميتوان عدد يـک و صفر را تبيين نمود.
ولي گزاره هـايي کـه دربـاره اين واحد و اين نوع مفهوم بيان ميشود ميتواند مستقل از محـيط واحـد و تقسـيم پـذيري آن باشد(٤٤ ,١٩٦٨ ,Frege) بنابراين در اينجا دو چيز از يکديگر متمايز ميگردد يکي مفهـومي که عدد به آن نسبت داده ميشود و ديگري آنچه که تحت اين مفهوم قرار ميگيرد.