چکیده:
یکی از راههای به دست آوردن تفسیر صحیح آیات قرآنی و فهم مراد خداوند، دانستن
معنای دقیق و صحیح واژگان قرآن است.یکی از مفسرانی که بدین مهم پرداخته، طبری
است.تفسیر وی به علت نزدیکی او به عصر نزول و شناخت عمیق او از زبان عربی، از منظر
لغت شناسی جایگاه ویژهای دارد.
در این مقاله تلاش شده است «بیانات لغوی طبری» و «مستندات طبری»، مورد بررسی تطبیقی
قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"23 کتب لغوی بعد از طبری معانی ذیل را برای واژهٔ «استواء» آورده اند: «تم شبابه» (به کمال جوانی رسیدن)24 «اعتدال»25 «استقامة»26 «علا»27 «استقراء»28 «بلغ اشده»(به کمال بلوغ رسیدن)29 قصد 30 «صعد»31 «عمد»32 «اقبل الی» 33 و از کتب تفسیری بررسی شده، بعد از طبری «کشاف»، «مجمع البیان» و «التبیان فی تفسیر غریب القرآن» معنای «اعتدال» و «استقامة» را ذکر کرده اند.
تبیین تقریب بین معانی واژگان طبری گاه در تفسیر خود، به معنا و مفهوم کلماتی می پردازد که مفسران در آن اختلاف نظر دارند؛بدین گونه که اقوال آنان را ذکر میکند و سپس تلاش میکند با بیان دلایلی میان معانی مختلفی که برای یک واژه بیان شده تقریب ایجاد کند.
ذیل واژهٔ «فسوق» در آیهٔ «الحج أشهر معلومات فمن فرض فیهن الحج فلا رفث و لا فسوق و لا جدال فی الحج(بقره/197) طبری میگوید در مورد معنی واژهٔ «فسوق» در آیه در میان اهل تأویل اختلاف است و اقوال آنها را بیان میکند:برخی میگویند منظور از «فسوق» (گناهان) است.
وی متذکر میشود، بهترین قول در مورد معنی واژهٔ «فسوق» گفته افرادی است که میگویند منظور از «فسوق» آن مواردی است که در حال احرام، حرام است و علت آن را بدین گونه بیان میکند که با توجه به سیاق آیه در مورد حج میباشد، بنابراین موارد «رفث، فسق، جدال» که خداوند انجام آن را نهی کرده است،اعمالی است که در حال احرام حرام است؛چرا که اعمالی همچون «گناهان» «صدا زدن به القاب زشت»، «دشنام دادن» و «ذبح کردن برای بتها» در غیر حالت احرام نیز نیست."