چکیده:
این مقاله قدرت خرید درآمدهای کشورهای اوپک را که در معرض کاهش ارزش دلار در
مقابل ارزهای عمده و نیز تورم وارداتی جهانی قرار دارد، مورد تحلیل قرار
میدهد.فرمول پیشنهادی برای محاسبه قدرت واقعی خرید درآمدهای نفتی اوپک، میانگین
وزنی نمایی 3 و سبد پیشنهادی برای سنجش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر، سبدی بسیار
وسیع است.بهطوریکه کشورهای سبد طی سالهای 1970 تا 1994 بیش از 80 درصد واردات به
کشورهای اوپک را به عهده داشتهاند. این سهم به تدریج کاهش یافته و در سال 2004 به
30/71 درصد رسیده است.اما این سهم همچنان بالا و قابل توجه است.درآمدهای اسمی نفتی
اوپک طی سالهای 1970 تا 2003 در مجموع 4744 میلیارد دلار آمریکا بوده که حدود 3417
میلیارد دلار آن(یعنی 72 درصد درآمدهای اسمی)بهدلیل کاهش ارزش دلار و نیز به دلیل
تورم وارداتی عملا از دست کشورهای اوپک خارج شده است.به عبارت دیگر قدرت واقعی خرید درآمدهای نفتی فقط 28 درصد درآمدهای اسمی بوده
است.کاهش قدرت واقعی خرید تنها بهدلیل کاهش ارزش دلار در همین دوره زمانی حدود 20
درصد بوده است.بررسی روند نرخ تورم جهانی (1).تحلیلگر مدلهای انرژی، دبیرخانه
اوپک، وین، gro.cepo@itaarzamm نشان میدهد که این نرخ اکنون در سطح پایینی قرار گرفته ولی نوسانات
و کاهشهای نسبتا طولانی ارزش دلار همچنان یکی از موضوعات مهم مورد توجه اوپک
است.ظهور یورو 1 فرصت بسیار خوبی را برای کشورهای عضو اوپک که بیشترین مراوده را با
حوزه یورو دارند فراهم ساخته که بتوانند به نحوی قدرت واقعی خرید خود را حفظ
نمایند.بدون اینکه کشورهای عضو اوپک خود را در فرآیند پیچیده توافقهای جمعی درگیر
سازند هریک به تنهایی میتوانند براساس الگوی تجاری خود، بخشی از قراردادهای فروش
نفت خود را برحسب ارز مورد نظر دریافت کنند.مسلما نرخ ارز در قرارداد فروش نفت خام
همان نرخی است که مبلغ قرارداد تسویه میشود.در این صورت کشورهای عضو اوپک سبدی از
ارزها را از فروش نفت به دست میآورند و با خرج کردن همان سبد، نیازهای وارداتی خود
را تأمین میکنند.اتخاد چنین سیاستی باعث خواهد شد که یورو نیز بخشی از وظایف دلار را در جهان به
عهده بگیرد.ضمن اینکه باوجود دو ارز قدرتمند که بخش عمدهای از تجارت اوپک را
تشکیل میدهند، اوپک میتواند راحتتر، به حفظ قدرت واقعی خرید خود اقدام نماید.
خلاصه ماشینی:
"چکیده این مقاله قدرت خرید درآمدهای کشورهای اوپک را که در معرض کاهش ارزش دلار در مقابل ارزهای عمده و نیز تورم وارداتی جهانی قرار دارد، مورد تحلیل قرار میدهد.
فرمول پیشنهادی برای محاسبه قدرت واقعی خرید درآمدهای نفتی اوپک، میانگین وزنی نمایی 3 و سبد پیشنهادی برای سنجش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر، سبدی بسیار وسیع است.
بهخاطر کشورهایی مثل ترکیه هنگام استفاده از سبدهای گسترده، و بهدلیل کاهش شدید ارزش پول این کشور و نیز نرخ بالای تورم، استفاده از میانگینهای ساده باعث بروز تورش در محاسبات میشود و درواقع شاخص محاسبه شده تحتتأثیر دادههای یک یا چند کشور خاص قرار میگیرد که با به کارگیری روش میانگین وزنی نمایی مشکل مربوط به استفاده از سبد وسیع را کاملا برطرف مینماید و از بروز تورش بهخاطر وجود مشاهدات دورافتاده جلوگیری میکند.
آنگاه کشورهایی که حتی سهم کمی در تجارت اوپک دارند ولی دارای تورم خیلی بالا بوده و یا ارزش پول ملی آنها کاهش یا افزایش زیادی در مقابل دلار دارد، میتوانند شاخص کل را تحت تاثیر خود قرار داده و از این طریق موجب بروز تورش در محاسبات شوند.
روش دیگر مبتنی بر این فرض است که نفت همچنان براساس دلار ارزشگذاری شود و حفظ قدرت خرید درآمدهای نفتی بهعهده هریک از اعضای اوپک باشد.
بدون تردید درخواست ارزهای مهم همچون یورو، ین و پوند در زمان فروش نفت خام و تشکیل یک پرتفولیوی ارزی مبتنی بر الگوی تجاری اعضای اوپک میتواند حفظ قدرت خرید درآمدهای نفتی این کشورها را تضمین نماید."