چکیده:
علاوه بر تشریح مبانی فلسفی نظریه گفتمان لا کلا و موف، این مقاله بر
آن است تا با استفاده از مثالهای برگرفته از تحولات
سیاسی-اجتماعی ایران بعد از انقلاب اسلامی نشان دهد چگونه این
نظریه میتواند به مثابه روشی برای تحلیل گفتمانهای
سیاسی-اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد. این نظریه، اگرچه دارای
قابلیت تبیینی فوق العادهای میباشد ولی به دلیل نداشتن ابزارهای
تحلیل زبانی مورد نیاز برای تشریح دقیق منازعات معنایی میان
گفتمانها به هنگام تحلیل مشکلاتی را برای تحلیلگر در پی دارد. از
این رو، در اینجا تلاش خواهد شد با استفاده از راهکار برجستهسازی
و حاشیهرانی که ریشه در زبانشناسی نقشگرای هلیدی دارد این
مشکل برطرف شود.
خلاصه ماشینی:
"به این ترتیب، اگر هدف از تحلیل گفتمان، مانند تحقیق فوق، تحلیل تحولات سیاسی، اجتماعی یک دوره تاریخی خاص باشد میتوان با شناسایی نقاط مهم تاریخی، مفصلبندی گفتمانهای مورد نظر را مشخص کرد و با هم مقایسه نمود؛ اما اگر هدف از تحلیل گفتمان، تبارشناسی یک گفتمان باشد روش کار اندکی متفاوت خواهد بود.
این حوزه، فضای بدون ساختی است که در آن دالهای بسیاری وجود دارند که گاه نامرتبط به هم هستند؛ برای مثال دال اصلاحات و دال شطرنج هر دو در سال 1357 در حوزه گفتمانگونگی در ایران قرار داشتند، اما همان طور که بعدا در سال 1376 مشخص شد، دال اصلاحات وارد مفصل بندی گفتمان اصلاح طلب شد، ولی دال شطرنج بعید به نظر میرسد که زمانی به عنوان یک دال سیاسی مطرح شود؛ از این رو لازم است به این فضای بدون ساخت نظم بیشتری بخشیده شود.
منظور از تحریک شدن، آن است که این گفتمان غیرفعال در نظم گفتمانی سیاسی در رابطهای غیریت سازانه با گفتمان حاکم قرار میگیرد و گفتمان حاکم سعی میکند با طرد آن، هویت پیدا کند؛ برای مثال گفتمان اسلام سیاسی اگرچه در سال 1357 تبدیل به گفتمان حاکم هژمونیک در ایران شد ولی زمان فعال شدن آن به گذشتهای دورتر باز میگردد.
متن، معنا، و کردارهای اجتماعی همان طور که پیش از این گفته شد، تحلیل گفتمانی در چارچوب نظریه گفتمان لاکلا و موف تحلیل منازعات معنایی میان گفتمانهای متخاصم است.
Michael Meyer (2001), "Between theory, method, and politics: Positioning of the approaches to CDA", In Ruth Wodak and Michael Meyer (eds) Methods of Critical Discourse Analysis.
Phillips (2002), Discourse Analysis as Theory and Method (London: Sage Publications) p.
Norman Fairclough (1995), Critical Discourse Analysis (London: Longman) p ."