خلاصه ماشینی:
رشید الدین صحبتی از قیام تارابی نکرده ولی مطالب وی درباره فتح بخارا که بیشتر اقتباس از جهانگشای جوینی است حائز اهمیت زیادی است.
13 2:در آستانه قیام تارابی الف-موقعیت بخارا:ایالت سغد که همان سغدیانای باستانی باشد، شامل سرزمین خرم و حاصلخیزی بود که میان دو رود سیحون و جیحون قرار داشت و رود سغد این منطقه را مشروب میساخت.
26 از همین عبارت معلوم میشود که وی یک نفر پیشهور بود که دستی در عرفان و کلا مسائل مذهبی داشت و اینکه بار تولد در توجیه خود از این قیام میگوید که نهضت وی مبنای مذهبی داشته، بیراه نگفته است.
یکی از این زنان، خواهر محمود تارابی بود که پریخوانی و پریداری را به برادرش یاد داد و او نیز موفق به شفای چند تن بیمار شد و همین باعث شهرت وی گشت و مردم در اطراف او جمع آمدند و شمار پیروانش روز به روز فزونی گرفت.
» 30 ولی گویا تارابی به توسط عوامل خود از نقشه آنها آگاه شده بود، چون وقتی که جماعت مغول روان شدند تا او را به بخارا بیاورند«در احوال آن جماعت اثر تغیر میدید.
نقشه اعیان و اشراف شهر که دست در دست مغولان داشتند میرساند که تارابی ضداشراف بوده است، خاصه اینکه کارهای بعدی وی نیز این مسئله را به ثبوت میرساند.
الف-انجام قیام:اعیان و اشرافی که فرار کرده بودند در بیرون شهر بخارا در جایی به نام کرمینیه گرد آمدند و مغولان فراری را نیز گرد آورده و تصمیم گرفتند که برای مبارزه با تارابی آماده شوند.