چکیده:
در هجدهم دسامبر سال 2010، ایران قیمت محصولات کشاورزی و نفت داخلی خود را تا 20 برابر افزایش داد. این اقدام، ایران را به اولین کشور عمده صادرکننده نفت تبدیل کرد که در راستای کاهش قابل ملاحظه یارانه های ضمنی انرژی گام برداشته است. مقاله حاضر مروری بر موضوعات اقتصادی و تخصصی مرتبط با برنامه ریزی و اجرای اولیه این اصلاح از جمله پرداخت های انتقالی به خانوارها و اطلاع رسانی عمومی [2] دارد که نقش به سزایی در موفقیت این اصلاحات ایفا کرده اند. علاوه بر این، موضوع مربوط به اصلاح مذکور به ترتیب تاریخ زمانی (به ویژه در مراحل نهایی آماده سازی) بررسی می شود. در نهایت مقاله با بررسی چالش های اصلی فاز دوم هدفمندی خاتمه می یابد.
خلاصه ماشینی:
این اصلاح، رسما به «اصلاح هدفمند یارانهها [3]» اشاره دارد که ایران را به اولین کشور تولیدکننده و صادرکننده انرژی تبدیل کرد که به کاهش بخش عمدهای از یارانههای غیرمستقیم فرآوردههای نفتی مبادرت کرد و پرداختهای ناشی از افزایش قیمت انرژی در میان جمعیت را جایگزین آنها کرد.
تا دسامبر 2011 (12ماه اول پس از افزایش قیمت)، خانوارهای ایرانی حداقل30 میلیارد دلار آمریکا در قالب وجه نقد دریافت خواهند کرد و 15ـ10 میلیارد دلار دیگر نیز برای سرمایهگذاریهای مالی جهت انجام بازسازیها با هدف کاهش شدت انرژی در اختیار شرکتها قرار خواهد گرفت.
علاوه بر این، مقامات دولتی اعلام کردند کسانی که درخواست خود را تکمیل نکردهاند هنوز هم برای انجام این کار زمان دارند و میتوانند از پرداختهای جبرانی که پیش از ثبت نام آنها اعطا شده است نیز بهرهمند شوند.
کمکهای مستقیم به شرکتها از محل 30 درصد درآمد حاصل از افزایشهای قیمتی پیشبینی شده در قانون هدفمند کردن یارانهها تأمین مالی شد و دربردارنده بستههای حمایتی مختلف از جمله یارانههای بهره وامها برای پذیرش فناوریهای جدید با مصرف انرژی کم، خطوط اعتباری برای کاهش اثر هزینههای بالای انرژی بر جریان نقدی و خطوط اعتباری جهت توزیع هزینههای بالاتر انرژی طی دوره زمانی 3 ساله بود.
علنی شدن توزیع مبالغ واریزی جبرانی، آغاز هدفمند کردن یارانهها را به نحو مؤثری قطعی کرد: حدود 80 درصد جمعیت ایران اذعان داشتند که ظرف مدت چند هفته واجد شرایط دریافت چیزی شدند که برای بسیاری از آنها مبلغ قابل توجهی خواهد بود.