چکیده:
برای پیشرفت هر جامعه ای، به ویژه جوامع در حال توسعه، توجه به منابع انسانی نهادهای آموزشی امری ضروری است، نهادهایی که با انجام دادن ماموریتهایی چون آموزش، پژوهش و ارائه خدمات حرفه ای در برآورده کردن نیازهای کنونی و آتی هر جامعه ای نقش بازی می کنند. در همین خصوص، بالندگی اعضای هیئت علمی و اجرای برنامه های مرتبط با آن یکی از ابزارهای مهم ایجاد تغییر و تحول در نظام آموزش عالی است که شامل تمام فعالیتهای برنامه ریزی شده و هدفمندی است که دانش فردی و مهارتهای اساسی و لازم برای عملکرد بهتر در دانشگاه را برای اعضای هیئت علمی فراهم می کند. هدف این پژوهش تدوین الگوی مفهومی برای بالندگی اعضای هیئت علمی در دانشگاههای شهر تهران بود. این پژوهش از نوع پژوهشهای کیفی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل افراد متخصص و صاحبنظر در زمینه آموزش عالی، مسئولان و متولیان آموزش-عالی، اعضای هیئت علمی و نیز دانشجویان بورسیه دوره دکتری تخصصی بود که با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند در مجموع تعداد 17 نفر به عنوان مشارکت کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. داده ها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و به صورت نیمه ساختار یافته گردآوری شد. برای به-دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. داده ها به روش تحلیل محتوا بررسی شدند. مقوله محوری مطالعه حاضر بالندگی اعضای هیئت علمی است که در سه بعد فردی، حرفه ای و آموزشی تحلیل و با توجه به شرایط علی، شرایط زمینه ای و شرایط میانجی راهبردهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ارائه شده است.
To modernize any society, particularly in developing countries, it is necessary to focus and to be concerned with educational institutions. The quality of these institutions and their anticipation to fulfill the present and future needs of the society throughout education, research and professional services are important. Hereof, faculty development is an organized, goal-directed process to achieve progression and growth of skills that enable one to contribute in a meaningful way to the advancement of field of interest, whether educational, operational or scientific. The purpose of this study was to design a conceptual model for faculty members’ development in City of Tehran universities. This research relied on qualitative research methods and was done based on the Grounded Theory approach. Research participants included 12 full time faculty members that some of them have administrative position in Ministry of Science, Research and Technology or in universities and 5 scholarship doctoral students. In this research type, data are generated through semi structured interviews. In validating the gathered data two methods of member checking and external audit were used. Data were analyzed using the content analysis approach. The core phenomenon of this study is faculty development that they were analyzed in three personal, professional and instructional dimensions. A final model was developed by considering causal, contextual and intervening conditions.
خلاصه ماشینی:
در دهه هاي اخير تأکيد فزاينده اي بر بهسازي دانشگاهي ، بالندگي اعضـاي هيئـت علمـي و کارکنـان از سوي سازمانها و نظامهاي آمـوزش عـالي در کشـورهاي مختلـف قابـل مشـاهده اسـت کـه بـه تبـع آن مؤسسه هاي آموزش عالي به تشکيل واحدهايي با عنوان مرکز بالندگي هيئت علمـي اقـدام کـرده انـد کـه گستره فعاليتهاي آنها از کل سازمان تـا برنامـه هـاي عـادي مربـوط بـه اعضـاي هيئـت علمـي را شـامل مي شود(٢٠٠٠ ,Campbell &Cuneo ;٢٠٠٥ ,Grant) و به عنـوان ابـزار ارزشـمندي بـراي بهبود کيفيت زندگي اعضاي هيئت علمي ، تسهيل تغييـر و تحـول سـازماني و بهبـود جـو دانشـگاه مـورد استفاده قـرار مـي گيـرد (٢٠٠٧ ,Brown &Matthew, Mines ).
Faculty Development Center مباني نظري و پيشينه بالندگي اعضاي هيئت علمي و رشد کمي و کيفي آنان در نظام آموزش عالي بـا ايـن تأکيـد کـه بالنـدگي عضو هيئت علمي و برنامه هاي مترتب بر آن صرفا براي کمک به اعضـاي تـازه اسـتخدام شـده نيسـت و اعضاي هيئت علمي با سـابقه و قـديمي را نيـز در پيشـرفت و ارتقـاي شـغلي ، مشـاوره علمـي ، افـزايش مهارتهاي جامعه پذيري و رشـد دانشـگاهي يـاري مـي رسـاند (٢٠٠٤,Duda)، حـايز اهميـت اسـت و پرداختن به مسائل آنان و شناسايي و رفع نيازهايشان مي تواند موفقيت کشـور را در بسـياري از زمينـه هـا موجب شود، چرا که بيشتر دانش آموختگان ديروز نظام آموزش عالي در حال حاضر جزو استادان ، مـديران ، سياستگذاران و کارشناسان امور مختلف امروز و آينده کشور به شمار مي روند.