چکیده:
برای پهنهبندی خطر زمین لغزش و تهیه نقشه آن با استفاده از روش نیلسن مطالعه
موردی در حوزه آبخیز چاشم خطیر کوه واقع در شمال شهرستان سمنان انجام شد.در منطقه
فوق ابتدا پس از تعیین حدود حوزه همراه با عملیات صحرایی کلیه زمین لغزشهای منطقه
به ثبت رسیده و نقشه پراکنش نقطهای و سطحی آن تهیه شد.سپس بر اساس اصول روش نیلسن
در پهنهبندی خطر زمین لغزش نقشه شیب در سه کلاس 5-15، 0-5 و بیشتر از 15 درصد و
نقشه زمینشناسی(نقشه واحدها یا نهشتههای لغزشی)در سه کلاس واحدهای لغزش کم یا
بدون لغزش، واحدهای لغزشی و احدهای مستعد روانگرایی تهیه شده است.بر مبنای روش
نیلسن از مقایسه و تلفیق دو نقشه شیب و نقشه واحدهای لغزشی، نقشه پهنهبندی خطر
زمین لغزش با پنج پهنه پایدار، عموما پایدار، به طور متوسط پایدار، به طور متوسط
ناپایدار و مناطق مستعد روانگرایی تهیه شده است.مساحت هر یک از پهنههای ذکر شده به
ترتیب 596، 69، 18، 62 و 94 هکتار میباشد.نتایج بیانگر است که روش نیلسن در منطقه
قابل توصیه نمیباشد برای اینکه مساحت زمین لغزش در منطقه پایدار و به طور متوسط
پایدار، علیرغم انتظار، از مساحت زمین لغزش در پهنه عموما پایدار و به طور متوسط
ناپایدار بیشتر است که از جمله اشکالات این روش در منطقه محسوب میشود.از اشکالات
دیگر این روش وجود پهنه پایدار برای طبقات با شیب کمتر از 5 درصد در واحدهای لغزشی
است که در ادامه برای حل این اشکالات طبقات شیب بر اساس پراکنش سطحی زمین لغزشها
در آنها در روش نیلسن به صورت پنجکلاس کمتر از 15، 5-25، 5-45، 15-25 و بیشتر از 45درصد اصلاح شده و بر مبنای
انطباق و مقایسه نقشه شیب جدید و نقشه زمینشناسی(واحدهای لغزشی)نقشه پهنهبندی خطر
زمین لغزش با پنج پهنه پایدار، عموما پایدار، به طور متوسط پایدار، به طور متوسط
ناپایدار و پهنه مستعد روانگرایی تهیه شده است.مساحت زمین لغزش در هر یک از این
پهنهها به ترتیب 652، 394، 263، 57 و 94 هکتار میباشد که نتایج قابل قبولی است و
دارای ضریب اطمینان بیشتری جهت توصیه به بخشهای اجرایی در منطقه میباشد.
خلاصه ماشینی:
"از اشکالات دیگر این روش وجود پهنه پایدار برای طبقات با شیب کمتر از 5 درصد در واحدهای لغزشی است که در ادامه برای حل این اشکالات طبقات شیب بر اساس پراکنش سطحی زمین لغزشها در آنها در روش نیلسن به صورت پنج کلاس کمتر از 15، 5-25، 5-45، 15-25 و بیشتر از 45درصد اصلاح شده و بر مبنای انطباق و مقایسه نقشه شیب جدید و نقشه زمینشناسی(واحدهای لغزشی)نقشه پهنهبندی خطر زمین لغزش با پنج پهنه پایدار، عموما پایدار، به طور متوسط پایدار، به طور متوسط ناپایدار و پهنه مستعد روانگرایی تهیه شده است.
جدول 1 اصول پهنهبندی خطر زمین لغزش بر اساس روش نیلسن مقایسه و انطباق نقشه پهنهبندی خطر زمین لغزش تهیه شده با نقشه پراکنش سطحی و زمین لغزشهای منطقه نشان میدهد که مساحت زمین لغزش در هر یک از پهنههای پایدار، عموما پایدار، به طور متوسط پایدار، به طور متوسط ناپایدار و مناطق مستعد روانگرای به ترتیب 94، 596، 690، 18، 62 هکتار میباشد شکل 1 که نتایج حاصله نتایج کاملی نیست و مساحت زمین لغزش در پهنههای پایدار و پهنههای به طور متوسط پایدار علیرغم انتظار بهترتیب از پهنه عموما پایدار و پهنه به طور متوسط ناپایدار بیشتر است.
شکل 1 نمودار ستونی و دایرهای مساحت زمین لغزشها در هر یک از کلاسها یا پهنههای خطر در نقشه پهنهبندی خطر زمین لغزش به روش نیلسن(بر حسب هکتار و درصد) مقایسه و انطباق نقشه حاضر با نقشه پراکنش سطحی زمین لغزش نشان میدهد که مساحت زمین لغزش در هر یک از پهنههای خطر پایدار، عموما پایدار، به طور متوسط پایدار، به طور متوسط ناپایدار، مناطق مستعد روانگرایی بهترتیت 652، 394، 263، 57، 94 (به تصویر صفحه مراجعه شود) هکتار میباشد."