چکیده:
به علت آمیخته شدن اخبار سره و ناسره در روایت تاریخی کربلا، اظهار نظر در این خصوص سخت دشوار شده و نیز تحقیق در مورد آن ضروری گشته؛ خصوصا که در طول تاریخ، عنایت به آن حادثه عظیم و نگارش تاریخ آن جدی تر از سایر رخدادها بوده و بدین جهت آثار متعددی در این باره نوشته شده است. با این وجود، از بسیاری از آن تواریخ اثری نیست و آنهایی هم که موجود است بر اثر عوامل متعددی دچار آسیب گردیده اند.هدفی که در این مقاله دنبال می شود، آن است که با مطالعه روشمند پیرامون اخبار و روایات تاریخی حادثه عاشورا، آسیب هایی که تاکنون این اخبار و روایات را در میان منابع اصلی (منابع هفت قرن نخست) فرا گرفته، شناسایی و راه کارهای لازم جهت تنزیه این اخبار و روایات برای ارائه یک تاریخ درست از حادثه عاشورا معرفی شود.بدین جهت در این مقاله ضمن ذکر آسیب های مصدری و متنی در اخبار عاشورا، برای هر یک نمونه ای ذکر شده و به تحلیل و شناخت گونه های آسیبی آن از نظر محدثان پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
آسیب شناسی اخبار عاشورا بر مبنای مطالعات سندی و رجالی برخی از گزارش های تاریخی عاشورا از ضعف سندی و رجالی رنج می برند که زمینه تحقیق متنی را بیشتر می نماید، چون هر متنی که توسط سند ضعیف نقل شده ، نمی تواند نادرست باشد که به تعدادی از آنها اشاره می شود: الف ) ابن طاووس خطبه ای را از لسان فاطمه صغری که در کوفه ایراد شده نقل نموده که در شروع خطبه آورده است : «زید بن موسی گفت : پدرم از جدم روایت کرد که فرمود: فاطمه صغری پس از آنکه وارد کوفه شد فرمود...
در اثبات این مدعا اینکه او همراه خولی بن یزید به فرمان عمر بن سعد، سر حضرت امام حسین (ع ) را نزد ابن زیاد بردند و از طرفی اخباری که نشانگر نقش مثبت اوست ، از خود او نقل شده و لازم است در آن تأمل نماییم .
آسیب های متنی ـ لفظی اخبار عاشورا یکی از گونه های این نوع نقد که در اخبار عاشورا معمولا به چشم می خورد، مسئله تصحیف می باشد که تشخیص و تصحیح آن نیاز به مطالعه دقیق و تسلط و احاطه به متون هم سطح هر روایتی دارد که به نمونه هایی از آن اشاره می شود: الف ) دینوری در جریان سیر حرکت امام بعد از منزل زباله می نویسد: «آنگاه (حضرت ) رفت تا آنکه به بطن العقیق رسید.