چکیده:
ماخونیک؛ عدالت اجتماعی فراموش شده هنر زیستن در شرایط بسیار سخت
پاپلی یزدی محمدحسین*
* دانشگاه تربیت مدرس
روستای ماخونیک و 9 کلاته اطراف آن واقع در 125 کیلومتری بیرجند یکی از محرومترین روستاهای کشور است. این مجموعه روستایی با محدودیتهای طبیعی و ارتباطی و با کشاورزی در زمینهای 30×30 سانتیمتری بیانگر قناعت و مقاومت انسان در مقابل گرسنگی است. محصول این مزارع مینیاتوری عدالتی وسواسآمیز در حد تقسیم یک دانه زردآلو به سه قسمت مساوی را نشان میدهد. مطالعه روستای ماخونیک ما را به اعماق تاریک تاریخ بشری هدایت میکند و به ما میآموزد که چگونه میتوان در عصر پست مدرنیسم در دوران نوسنگی زندگی کرد. ماخونیک به ما نشان میدهد که چگونه در مملکتی که بیش از صد سال است وارد عصر نوسازی و مدرنیته شده است و از ذخایر سرشار نفت برخوردار است هنوز مناطق و مردمانی کاملا فراموش شده زندگی میکنند. ماخونیک موزه تاریخ تحول زندگی انسان در همه ابعاد آن، باستانشناسی، انسانشناسی، جامعهشناسی، جغرافیا، مردمشناسی و همه شناساییهای دیگر است. ماخونیک درسهایی برای انسان به طور عام و برجستهترین اساتید علوم مختلف به طور خاص دارد. ماخونیک درسها و پیامهای اخلاقی بسیاری را در بر دارد.
تحول شتابان این جامعه روستایی در دهه 1370 به بعد ما را با تجربه فشردگی زمان و تحول و تکامل جوامع روبرو میکند.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1 مدل اثرات مستقیم و غیرمستقیم اقلیم بر عناصر مختلف زندگی سنتی ماخونیک این چهار مورد به نوبه خود بر ذخیرهسازی،خوراک،پوشاک و رابطه روستا با خارج اثر میگذارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 5 خانه متعلق به علی و نحوه تقسیم آن در میان ورثه مبادله محصولات همانگونه که گفتند شد امکانات اقلیمی و خاکی ماخونیک برای تولید برخی محصولات دامی و کشاورزی مساعد نیست.
ماخونیک سمبل جامعه معتقد مذهبی است که با بهرهبرداری بسیار ظریفانه از منابع طبیعی محدود خود و با قناعت و بهخصوص رعایت عدالت وسواسآمیز در تقسیم ارث و محصول توانسته است در فقر مطلق به حیات خود ادامه دهد،جامعهای که در سالهای اولیه قرن بیست و یکم،برای رعایت حق شرکا یکدانه زردآلو را به سه قسمت میکند،یکدانه شلغم را به چهار قسمت و کشت و کار خود را در قطعات 30x30 سانتیمتری انجام میدهد و عرض جوبهای آبش به 15 سانتیمتر بیشتر نمیرسد،میبایست قبل از آنکه تحت تاثیر ماهوارهها به لائیسیته بپیوندد و یا تحت تاثیر گروههای تندرو،تروریست تحویل جامعه بشری بدهد باید آن را بیشتر شناخت و بیشتر به آن رسید.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) عکس شماره 4 ماخونیک-خانه احمد ماخونیکی درب اتاق کمتر از نصف قد انسان معمولی (به تصویر صفحه مراجعه شود) عکس شماره 5 ماخونیک-یک زن روستایی یک بهاربند برای نگهداری بزغالهها و استراحت آدمها و خشک کردن برخی محصولات تنوری جدیدا ساخته شده است(جنوب شرقی عکس) (به تصویر صفحه مراجعه شود) عکس شماره 6 محمود ماخونیکی عرض زمین کشاورزی خود را با دستمال نشان میدهد."