چکیده:
کشت گندم در تأمین نیاز غذایی کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است. حدود 15 درصد
از سطح زیر کشت استان اردبیل به گندم دیم اختصاص دارد.ثابت شده است که روند کاشت و
عنلکرد این محصول استراتژیک به مقدار بارندگی سالانه و توزیع بارش ماهانه در طول
دوره رشد بستگی دارد.بنابراین، هدف اصلی این تحقیق، بررسی نقش بارندگی در جهت تعیین مناطق مساعد و
شناخت تاریخ مناسب برای کشت گندم دیم در استان اردبیل است.به همین منظور ابتدا،
دادههای بارندگی 15 ایستگاه هواشناسی از سال 1355 تا 1380(26 سال) جمعآوری و
پایگاه اطلاعات مربوط تشکیل شد.سپس، با استفاده از روشهای آماری نظیر:آزمونهای
هتلینگ 1 و تی مشاهدهای 2 نرمالهای اقلیمی مورد نیاز در روند کشت گندم دیم مورد
مقایسه شد.در نهایت، نقشههای مناطق مساعد برای کشت گندم دیم با استفاده از سیستم
اطلاعات جغرافیایی 3 طراحی شد.نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این واقعیت است که 1:مقادیر بارش سالانه از
شاخصهای مؤثر در فرآیند پهنهبندی مناطق مساعد برای کشت گندم دیم میباشد.در این
خصوص، مشخص میشود که مناطق شمالی استان، مساعدترین و مناطق جنوبی)
نامساعدترین محدوده جغرافیایی برای کشت محصول دیم میباشد.2:نتایج نهایی مبین
این واقعیت است که مقدار بارش در طول دوره رشد، عامل تعیینکنندهای در روند کشت
گندم دیم است.بنابراین، از نقطه نظر زمانی، ماه اکتبر مناسبترین تاریخ کشت محصول
گندم دیم در محدوده استان اردبیل شناخته میشود.
خلاصه ماشینی:
"هدف و پیشینه تحقیق هدف اصلی این پژوهش، بررسی مقادیر و ویژگیهای بارش سالانه و در طول دوره رشد گندم دیم و نیز تعیین مناطق مساعد و تاریخ مناسب آن در ایستگاههای هواشناسی استان اردبیل است.
جدول 1 شاخصهای اقلیمی مورد نیاز برای کشا گندم دیم کمالی(1376، 17-14)با هدف تعیین مناسبترین تاریخ کشت گندم دیم در مناطق دیم خیز غرب کشور با استفاده از دادههای اقلیمی به این نتیجه رسیده است که توزیع بارندگی در طول دوره رشد و شروع بارش حداقل 5 میلیمتر در 24 ساعت مهمترین عامل مؤثر در تعیین تاریخ کشت محسوب میگردد.
با توجه به نتایج حاصل از مطالعات انجام شده به وسیله محققان خارجی و نیز تحقیقات انجام شده در داخل کشور، میتوان بارش را به عنوان مهمترین عنصر اقلیمی در روند رشد و نمو گندم دیم حسابآورد بنابراین، در این تحقیق سعی شده است تا با تطبیق توزیع بارندگی در طول دوره رشد با نرمالهای اقلیمی، مقادیر بارش مورد نیاز برای کشت گندم دیم در سطح استان اردبیل برآورد شود.
شکل 6 توزیعتی مشاهدهایدر ماه نوامبر با بررسی مقادیر به دست آمده با آزمونتی مشاهدهایو با در نظر گرفتن مقدار بارش در آستانه 25 میلیمتر(شاخص معرف برای کشت گندم دیم)با ضریب اطمینان 90 درصد مشخص میشود که در ایستگاههای بوران، قره آغاج، اصلاندوز، و سرعین ماههای سپتامبر و اکتبر برای تاریخ کشت مناسب است.
با تحلیل بارش ماهانه نواحی مورد مطالعه از لحاظ کشت گندم دیم را به سه ناحیه تقسیم نمود:ناحیه اول شامل ایستگاههای بوران، قره آغاج، پارس آباد، لای و سرعین است که در آن نواحی، در طول دوره رشد گندم دیم، آب مورد نیاز محصول زیر کشت با بارشهای ماهانه تأمین میشود."