چکیده:
آزادی و اقسام آن از دیدگاه متفکران گوناگون همواره موضوع بحث بوده است .در ادبیات اسلامی گاه از واژة حریت در مقابل آن استفاده میشود که چندان شفاف نیست . یکی از مهم تـرین مباحـث این است که حدود آزادیها کجاست . در میان متفکران اسلامی و ادبیات شیعه به طورعام با توجـه به مطرح شدن مقوله امامت ،پرسشی که شکل میگیرد این است که آیا امامت جلودار آزادی اسـت یا خیر؟ شهید بهشتی در این میان دارای جایگاه ممتازی است . در نظام و دستگاه اندیـشهوی، آزادی دارای جایگاهی کلیدی است و از سوی دیگر نسبت سنجی خاصـی نیـز میـان دو مقولـه آزادی و امامـت برقرار میگردد. در مقاله حاضر تلاش میشودتا در درجه اول معناو مفهوم آزادی از نگاه شـهید بهـشتی بررسـی گرددو سپس نسبت آن با مقوله امامت مشخص شود.
Various forms of intellectual freedom perspective are always discussed. In Islamic literature often uses the term horriat against those who are not so clear. Most important issue is about freedom، where is it? Among the Shia Islamic thinkers and literature in general، due to the introduction of the concept of Imamate، the question is whether or not the Imamate of frontlines of freedom? The excellent standing is martyr Beheshti. Freedom has a key role in his thought، and the ratio of specific surveys between freedom and Imamate is established. This paper attempts to be the first martyr Beheshti concept of freedom of opinion are examined and then compared it to define the concept of Imamate.
خلاصه ماشینی:
معنای آزادی آیت الله بهشتی ضمن اینکه اعتقاد دارد متفکران در طول تاریخ آزادی را به گونـه هـای مختلفـی تعریف کرده اند، دربارة عامل این اختلاف تعاریف می گوید: «این مفهوم نیز همچون مفاهیم عمیق و پربار دیگر متأثر از زمان و پیشرفت زمـان اسـت و در هر زمان متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی و نیازها و حساسیت های موجود در جامعـه و فرهنگ حاکم بر زمان معنای خاصی دارد» (فارسی ، ١٣٦١، ص ٥٦).
به این معنـی کـه انسان چگونه موجودی است ؟ رابطه اش با محیط طبیعی و اجتماعی چگونه اسـت و تـابع چـه قوانینی میباشد؟ رابطه اش با آینده چیست و به طور کلی آیندة انسان را چه عواملی می سـازند؟ نقش خود انسان در این میان چیست ؟ (بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید بهشتی ، ١٣٨٠، ص ٥٥).
اما آنچه در اینجا دارای اهمیت است ، نقش و جایگاه شهید بهشتی ، چه در رونـد انتخابـات مجلس خبرگان قانون اساسی و چه در روند قانون گذاری بود تا از این طریق نقش آزادی هـا را پررنگ سازد و قانون را پشتوانۀ محکمی برای حفظ آزادی های فردی و اجتماعی قرار دهد.
نکتۀ مهم دیگر اینکه امامت در نگاه وی نه تنها مانعی برای آزادی نیست ، بلکه با توجـه بـه نقش هدایتی که شهید بهشتی برای امام قائل است و نیز با توجه به اینکه از طریق فرمـان امـام مجلس خبرگان قانون اساسی شکل میگیرد و آزادی ها در درون قانون اساسی نهادینه میگردد، به نوعی زمینه ساز آزادی نیزمیباشد.