چکیده:
در چند دهه گذشته هیچ گرایش نظری بهاندازه نظریه اصالت ساخت یا ساختگرایی! در علومانسانی
و علوماجتماعی تاثیر نداشته است. میدان فولکلورشناسی نیز از این گرایش برکنار نیست» و درحقیقت
پیشرفت ساختگرایی در تحقیقات مربوط به فولکلور" چندان عظیم بودهاست که مکتبها و یا روشهای
گوناگون در تجزیهوتحلیلهای ساختگرایانه در فولکلوز پدید آمدهاست. ساختگرایی یعنی بررسی
روابط متقابل میان اجزای ساز یک شیلی موضوغ فولکلوزیک. قدم اول شناخت و تعریف کوچکترین
واحدهاست. قدم بعدی در تجزیهوتحلیل ساختاری بررسی روابط متقابل این واحدها و راههای ترکیب
آنها با یکدیگر است. ولادیمیر پراپ" در کتاب ریختسناس یقصههای پریان کوچکترین جزء
سازنده قصههای پریان را " خویشکاری" " مینامد. و آن را عمل و کار یک شخصیت از نقطهنظر
اهمیتش در پیشبرد قصه تعریف میکند. وی از تجزیهوتحلیل یکضد قصه به سی و یک واحد ساختاری
دست مییابد. در این مقاله, روایت "کوراوغلو و کچلحمزه" بازنویسی صمد بهرنگی که ترجمه بخشی
از حماسه فولکلور آذربایجانی"کوراوغلو" به زبان فارسی با هدف ارزیابی قابلیت و کارآیی الگوی
پراپ در تحلیل ریختشناسانه این قصه, تحلیل و بررسی شدهاست. باوجوداینکه حماسه کوراوغلو
ریشه در وقایع تاریخی داردء ولی به دلیل انتقال آن بهصورتشفاهی و سینهبهسینه در طول زمان»
شاخوبرگهایی به آن افزوده شده و با آرزوها و رویاهای مردم درآمیخته است و نتایج بهدستآمده از
تحلیل ریختشناسانه آن, تانداززیادی با دستاوردهای پراپ همخوانی دارد؛ میتوان گفت که الگوی
پراپ, باوجود نقدهایی که در مورد کار کرد آن وارد شدهاست؛ قابلیت تحلیل ریختشناسانه حماسههای
مردمی و شفاهی با ریشههای - هرچند بسیار تغییریافته- واقعی را نیز دارد.
In this article ، a narrative of “ Koroglu and bald Hamza “ rewritten by “ Samad Behrangi “ which is a translation of a part of Azerbaijani folk epic “ Koroglu “ in Persian، with the aim of assessing the capability and efficiency of Propp‘s pattern in morphological analysis of this story، has been analyzed and reviewed. Although Koroglu epic is rooted in historical facts، but because of its orall transition during a long time، some foliage are added and mixed with the wishes and dreams of the people. the results of the morphological analysis of this epic، are match with the Propp’s patterns results. It can be said that Propp’s pattern - despite the criticisms about its functionality – has the capability of popular and oral epics rooted in real facts–even with lots of changes - morphological analysis.