خلاصه ماشینی:
"1(البته ناگفته نماند که تعاریف برحسب موضوع،غایت و روش،در بعضی مواقع مفهومی نسبی بخود میگیرند؛به این معنا که در موردی ممکن است اکثر اهمیت در استفادهء از شی در غایت آن باشد،در اینجا با فرض اینکه موضوع چیزی معلوم است و روش نیز مشخص است،تعریف به غایت خصوصیت پیدا میکند)اما فی الجمله تعریف به موضوع از رجحان خاصی برخوردار است؛بنابراین برای تعریف علم کلام به تعریف موضوع آن میپردازیم:در این زمینه اقوالی چند مطرح شده است از جمله: 1.
1 دوره دوم:علم کلام و عقاید عصر رسالت و حضور پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم : اولین خاستگاه مباحث کلامی در جهان اسلام،قرآن کریم است.
حکیم ملا عبد الرزاق فیاض لاهیجی [داماد ملا صدرا]میگوید:در ابتدای رسالت و بعد از آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم و در زمان حضرت علی علیه السلام اختلافاتی در اصول دین وجود نداشت و اولین کسی که این مباحث را«درسوار»برگزار میکرد،«حسن بصری»بود.
مجله کلام تخصصی شماره 35 (به تصویر صفحه مراجعه شود) در این قسمت به ذکر پارهای از شرائط دوره سوم(بعد از رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم)و بیان دورههای کلام شیعی میپردازیم: بحثهای کلامی بعد از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رفته رفته آغاز شد،چرا که بعد از آنحضرت دو ایدهء متفاوت مطرح گشت: 1.
تاریخ علم کلام را نزد شیعه میتوان به سه دوره تقسیم کرد الف:در این دوره علم کلام عبارت است از مسائل گوناگون و مختلفی-که ارتباط زیادی میان آنها دیده نمیشود- که بدلیل پاسخگویی صرف،به شبهات مخالفین مطرح و ایجاد شده که هر کدام در زمانی خاص پیرامون مسألهء معینی طرح شده است؛مثلا بحث توحید، عدل،قضا و قدر،رؤیة الله تعالی و..."