چکیده:
یکی از بخشهای اصلی در اقتصاد آموزش و پرورش توجه به تخصیص اعتبارات میباشد. در این مطالعه،یک مدل برنامهریزی آرمانی خطی و از نوع وزنی3برحسب شهرستان و مقطع تحصیلی(ابتدایی،راهنمایی و متوسطه)برای توزیع اعتبارات عمرانی در آموزش و پرورش استان گیلان طراحی گردیده است. ضمن بررسی مطالعات انجام شده،به دو شاخص مهم،یکی ضریب بهرهبرداری از کلاس و دیگری تراکم دانشآموزان در کلاس دست یافتیم.طبع تابع هدف،این دو ضریب در مدل مینیمم میگردد.در جهت تعیین محدودیتهای مدل:محدودیت اعتبارات، محدودیت تعداد دانشآموزان در هر کلاس،محدوادیت استفاده از فضای آموزشی و محدودیت ساخت کلاس را مدنظر قرار دادهایم.سپس مدل آرمانی پیشنهادی را با استفاده از نرمافزار Lingo در 16 شهرستان استان گیلان حل نمودیم.و در نهایت برای رسیدن به یک هدف بلند مدت مطلوب در راستای اهداف برنامه سوم توسعه اقتصادی،از مدل برای یک دوره پنج ساله استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که با توجه به تعداد کلاسهای موردنظر و تعداد کلاسهای تخریبی و استیجاری در مقاطع مختلف،مدل موردنظر توانسته است مقطع متوسطه را به اهداف برنامه توسعه اقتصادی برساند و مقطع ابتدایی و راهنمایی را نیز به اهداف موردنظر نزدیک نماید.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به پیچیدگی تنظیم بودجه و توزیع اعتبارات در سازمانهای دولتی، استفاده از مدلهای جدید و کارا اهمیت ویژهای یافته و لذا سؤالات زیر در مقاله مطرح است:تحت چه مدلی میتوان مقدار معینی از اعتبارات عمرانی سازمان آموزش و پرورش استان گیلان را به صورت مطلوب بین مناطق مختلف توزیع نمود،تا از فضاهای آموزشی استفاده اصولیتر به عمل آید؛به نحوی که تراکم دانشآموزی در کلاس بهینه گردد؟و مهمترین عواملی که میتوانند در تعیین مدل توزیع اعتبارات عمرانی بین مناطق مختلف آموزش و پرورش استان گیلان موثر باشند،کدامند؟ ازاینرو مقاله حاضر،مدلی براساس الگوی برنامهریزی آرمانی ارائه میدهد که در آن مقدار معین اعتبارات عمرانی بین مناطق مختلف آموزش و پرورش استان گیلان چنان توزیع میشود تا به هدف توزیع مطلوب اعتبارات عمرانی،به منظور بهینه نمودن تراکم دانشآموزان و ضریب بهرهبرداری از کلاس،دست یابیم.
جدول(9)توزیع اعتبارات عمرانی ابتدایی برای دوره پنج ساله(ارقام به میلیون ریال) (به تصویر صفحه مراجعه شود) در مقطع متوسطه چنین وضعیت نامطلوبی مشاهده نمیشود و اگر در طول برنامه پنج ساله آینده از مدل ارائه شده استتفاده شود،میتوان گفت مقطع متوسطه در تمامی شهرستان ها به اهداف برنامه توسعه اقتصادی خواهد رسید و هیچگونه کمبود فضای آموزشی وجود نخواهد داشت.
جدول(10)توزیع اعتبارات عمرانی راهنمایی برای دوره پنج ساله(ارقام به میلیون ریال) (به تصویر صفحه مراجعه شود) از محاسن مدل ارائه شده،انعطافپذیری آن است؛به طوری که در مقابل تغییرات احتمالی در موارد ذکر شده،سریعا میتواند پاسخگو باشد؛به این مفهوم که با تغییر خطمشی تصمیمگیران در ارتباط با تخصیص بودجه هم از لحاظ منظور نمودن استانداردهای موردنظر،این مدل توانایی تعیین جواب بهینه را دارا است."