چکیده:
این مقاله به بررسی ارتباط علی بین تجارت خارجی و رشد اقتصادی در ایران میپردازد. بدینمنظور ابتدا ادبیات مربوط به تأثیر تجارت خارجی بر رشد اقتصادی و تأثیر رشد اقتصادی بر تجارت خارجی مرور میشود.در رابطه با تأثیر تجارت خارجی بر رشد اقتصادی،نظریات موافقین و مخالفین تجارت آزاد به اختصار بررسی میگردد و در مورد تأثیر رشد اقتصادی بر تجارت خارجی،به رشد اقتصادی حامی تجارت3،ضد تجارت4و خنثی نسبت به تجارت5و همچنین به تأثیر رابطه مبادله و رشد نامبارک6اشاره میشود. پس از مرور ادبیات موضوع،مدلهای علی اقتصادسنجی گرنجر7و هسیاو8معرفی میشوند و در ادامه،نتایج تخمین مدلهای فوق در انطباق با دادهها و اطلاعات اقتصاد ایران تجزیه و تحلیل میشوند.آزمون هر دو مدل براساس نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ایران نیازمند اتخاذ همزمان دو روش جایگزینی واردات9و جایگزینی صادرات10است. نتایج مدلهای علی تاثیر رشد تجارت خارجی بر رشد اقتصادی را تایید میکنند که این ارتباط علی مثبت ناشی از تاثیر مثبت رشد واردات بر رشد جمع ارزش افزوده بخشهای صنایع و معادن و کشاورزی و ناشی از تاثیر مثبت رشد صادرات نفتی بر رشد ارزش افزوده بخش خدمات است.نتایج همچنین مؤید وجود ارتباط دو سویه بین رشد واردات و رشد اقتصادی بدون نفت است.
خلاصه ماشینی:
"نتایج مدلهای علی تاثیر رشد تجارت خارجی بر رشد اقتصادی را تایید میکنند که این ارتباط علی مثبت ناشی از تاثیر مثبت رشد واردات بر رشد جمع ارزش افزوده بخشهای صنایع و معادن و کشاورزی و ناشی از تاثیر مثبت رشد صادرات نفتی بر رشد ارزش افزوده بخش خدمات است.
به نظر میرسد این سازمان به منظور تجارت آزاد بین المللی تأسیس شده است،در صورتی که مکانیزم آن به نوعی است که منافع ناشی از کم کردن میزان تعرفه را به کشورهای مؤسس و پیشگام سرازیر میکند و منجر به رشد اقتصادی بیشتر کشورهای توسعه یافته میشود.
Final Prediction Error 5-تجزیه و تحلیل دادهها و نتایج مدل برای بررسی ارتباط بین تجارت خارجی و رشد اقتصادی از مدلهای کمی علی که در قسمت قبل ذکر گردید،استفاده شده است.
متغیرهای مدل،همگی نرخ رشد متغیرهای اصلی به قیمتهای ثابت سال 6731 در دورهء 2831-8331 میباشند،که عبارتند از: رشد تولید ناخالص داخلی- rgdp رشد تولید ناخالص داخلی بدون ارزش افزوده بخش نفت- rgdpno رشد ارزش افزوده صنایع و معادن و کشاورزی- rgdpnoserv رشد حجم تجارت خارجی(رشد مجموع صادرات و واردات ک کشور)- rtrade رشد تجارت خارجی بدون صادرات نفت- rtradeno رشد صادرات- rexport رشد صادرات نفتی- rexportoil رشد صادرات غیر نفتی- rexportno رشد واردات- rimport نتایج مدل گرنجر در جدول(1)آمده است.
این در حالی است که مدل علی هسیاو ارتباط علی مثبت از رشد اقتصادی به واردات و از رشد اقتصادی به تجارت خارجی بدون صادرات نفتی را نشان میدهد و وجود سایر ارتباطات علی را رد میکند."