چکیده:
یکی از حقوق زوجه بر عهده زوج تأمین نفقه اوست که در اسلام بر عهده مرد گذاشته شده است. در این مقاله بررسی نفقه زن در حقوق ایران و میزان مطابقت آن با فقه امامی و نیز مقایسه سیستم دریافت نفقه در ایران با سیستم معاش زن در دو کشور انگلیس و امریکا مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که قانون باید پاسخگوی تحولات جدید زندگی انسان و اختلافات ناشی از این تحول در خانوادهها باشد، بررسی قوانین حقوقی کشورهای مختلف میتواند قانونگذار را در رفع نواقص احتمالی قوانین موجود و اجرای عدالت در جامعه یاری دهد. این بررسی از آن رو حائز اهمیت است که رویکرد نظام حقوقی کامنلا را درباره این موضوع روشن میکند. نفقه زوجه در حقوق ایران با وجود امتیازات فراوانی که نسبت به حقوق کامنلا دارد، از برخی جهات میتواند تغییرات رو به رشدی داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
ثمرات حقوقی پذیرش این نظر عبارتند از: 1ـ برای مطالبه نفقه در محکمه زوجه کافی است وجود رابطه زوجیت بین خود و شوهرش را ثابت کند و شوهر که مدعی نشوز زن است باید آن را اثبات کند، همچنین برای نفقهآینده نیز میتوان از مرد در برابر زن ضمانت کرد.
نفقه زن پس از انحلال نکاح پس از انحلال نکاح زن حق دریافت نفقه ندارد اما با توجه به ماده 1109 قانون مدنی این اصل دارای استثنائاتی است:«نفقه مطلقه رجعيه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اينكه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد، ليكن اگر عده از جهت فسخ نكاح يا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود كه در اين صورت تازمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت».
برخی از ثمرات اين دو نظر عبارتند از: 1ـ اگر نفقه برای مادر باشد به اعتبار زوجیت سابق است و با فوت زوج ساقط میشود، اما اگر برای حمل باشد، از موارد انفاق به سبب قرابت است و شوهر به اعتبار پدر حمل، نفقه مفسوخه یا مطلقه حامل را میدهد.
اما اگر نفقه برای مادر باشد، چنانچه شوهر سابق آن را ندهد، بعداً زوجه مطلقه حامل میتواند آن را مطالبه کند؛ زیرا عدم پرداخت نفقه اقارب در صورت استطاعت منفق و نیاز منفق علیه تنها موجب ارتکاب معصیت است، ولی عدم پرداخت نفقه زوجه، موجب استقرار دین بر ذمه زوج است و باید آن را قضا کند.