چکیده:
اگرچه متون تاریخی به زبان ایلامی از دورۀ ایلامی قدیم نادر هستند، اما از شوش در دورۀ سوکلمخها نزدیک به 550 سند حقوقی به زبان اکدی و در موضوعات گوناگون حقوقی به دست آمده است که فرصتی بینظیر برای مطالعۀ نهادهای حقوقی و اجتماعی ایلام باستان فراهم میکند. مقالۀ حاضر ضمن ویرایش و ترجمۀ وصیتنامه گیمیلادد، اهل شوش از سده 17 ق. م، به چگونگی قانون وصیت در ایلام باستان میپردازد. مقالۀ حاضر ابتدا برای مشخص کردن بستر تاریخی دورۀ سوکلمخها را تعریف میکند. سپس با تکیه به اسناد همزمان از بینالنهرین و شوش دربارۀ دامنۀ اختیار افراد برای وصیت کردن و جنبههای حقوقی وصیت توضیح میدهد.سرانجام وصیتنامۀ ایلامی گیمیلادد و یک سند مرتبط از دیدگاه صورت و ماهیت مطالعه خواهد شد. مطالعۀ حاضر نشان میدهد که والدین نمیتوانستند بدون دلیل فرزندان خود را از ارث محروم کنند؛ اما کوتاهی فرزندان در نگهداری از والدین دلیل کافی برای محروم کردن از ارث دانسته میشد. سند حاضر نشان میدهد که زنان ایلامی علاوه بر اهلیت دارا شدن، اهلیت اجرای حق نیز داشتهاند و میتوانستهاند مستقلا در اموال خود تصرف کنند و معاملات حقوقی انجام دهند. چون این اسناد تا کنون به زبان انگلیسی هم منتشر نشدهاند، ترجمه انگلیسی را به متن افزودهایم.
خلاصه ماشینی:
م ) حسین بادامچی استادیار تاریخ دانشگاه تهران (از ص ١٧ تا ص ٣٢) چکیده اگرچه متون تاریخی به زبان ایلامی از دوره ایلامی قدیم نادر هستند، اما از شوش در دوره سوکل مخ ها نزدیک به ٥٥٠ سند حقوقی به زبان اکدی و در موضوعات گوناگون حقوقی به دست آمده است که فرصتی بینظیر برای مطالعۀ نهادهای حقوقی و اجتماعی ایلام باستان فراهم میکند.
به جز سهم ارث ، پدر میتوانست مقداری از اموال خانوادگی را به صورت جهاز برای دخترش وصیت کند، و این وصیت معتبر بود.
2 در یک وصیت نامۀ بسیار آموزنده از مصر باستان دوره معروف به پادشاهی جدید، خانمی به نام نائونخته ٣ چهار نفر از فرزندانش را از ارث محروم میکند به این دلیل که از وی نگهداری و مراقبت نکرده اند (١٩٤٥, ́ernyC).
Nuzi (رجوع شود به تصویر صفحه) در نوزی (شهر باستانی واقع در کرکوک، شمال عراق امروز) یک نفر مقرر میکند که برادرش که فرزندی نداشته یکی از پسران او را به فرزندی قبول کند، و در همین حال او را از ارث محروم میکند چون این پسر از پدر خوانده اش ارث خواهد برد (Speiser ,1928-29, no.
تفاوت دیگر در نوع وصیت است : در سند شوش مرد کلیۀ اموال خود را به زوجه اش میبخشد و مقرر میکند که با رعایت شرایط خاصی پسران از مادر ارث خواهند برد.
در این سند ازدواج ایلیشه خین گل که نام وی در وصیت نامۀ گیمیل ادد آمده است ، ازدواج میکند.